|
Những nhành
phượng đang nở đỏ rực bên cầu Trường Tiền.
*
Lavish
shows unite Vietnamese
diaspora in a celebration of culture and music
Suddenly,
there's an
explosion and the bridge collapses. A crying baby is heard as the
dancers fall
to the floor. Quang Le slowly rises, tears streaming down his face as
he sings
a new song, this one about the loss of innocence.
The
camera cuts to a montage
of teary-eyed Vietnamese in the 3,000-member audience. The scene is a
reenactment of the Viet Cong's brutal massacre of Hue in 1968.
For
many in the audience —
both at the auditorium in Long
Beach
and watching on DVD at home — it was more than entertainment. It was a
piece of
history they had lived through.
Lưu vong Mít tưng bừng nối
vòng
tay lớn về văn hóa và âm nhạc.
Bất thình lình một tiếng nổ lớn
và cây cầu sụp xuống. Tiếng em bé khóc ré lên, những vũ công nằm lăn
xuống sàn.
Chàng Quang Lê từ từ dựng lên, nước mắt chảy dài trên má trong khi
chàng ca một
bài hát mới, về sự mất thơ ngây. (1)
Ống kính cắt ngang, lia qua
khán thính giả, chừng 3 ngàn người, ánh mắt rầu rầu.
Xen trên tái tạo cuộc thảm sát
Mậu Thân Huế, 1968.
Với rất nhiều người hiện diện
tại Long Beach
auditorium và coi qua DVD, tại nhà, thì đây không phải chỉ là thưởng
thức ca nhạc,
trình diễn. Nó là một mẩu lịch sử mà họ đã từng sống.
(1) Nhân nói tới 'mất thơ ngây', TV
post bài phỏng vấn Elfriede Jelinek, Nobel văn chương 2004
Elfriede
Jelinek ou la perte
de l'innocence
propos recueillis par Manuel
Carcassonne
[Le Magazine Littéraire Février
2007]
Après les crimes du
totalitarisme au XXe siècle, et surtout ceux des nazis, nous sommes
tous des
cadavres vivants, j'irais jusqu'à exprimer cela ainsi. Lorsque Adorno
dit qu'il
serait barbare d'écrire un poème après Auschwitz, il veut dire, je
crois, deux
choses: d'une part, qu'il n'est plus possible d'écrire des poèmes, mais
aussi,
d'autre part, qu'Auschwitz doit être présent dans tout poème que l'on
écrit
après Auschwitz.
Il n'y a plus d'innocence, et il n'y a plus de vivants non plus.
[Sau những tội ác của chủ nghĩa
toàn trị ở thế kỷ 20, và nhất là, của Nazi, chúng ta tất cả đều là
những xác chết
biết đi, tôi đã dám nói như thế. Khi Adorno nói, sau Auschwitz mà còn
làm thơ
thì thật là dã man, ông ta muốn nói, theo tôi, hai điều, một là không
thể làm
thơ sau Auschwitz, và hai là, nếu vẫn có thơ sau Auschwitz, thì phải có
Auschwitz trong cái gọi là
thơ đó. Làm gì có ngây thơ nữa, làm gì
có những kẻ đang còn sống nữa.]
Câu trả lời làm nhớ tới Linda
Lê:
Tôi có cảm tưởng tôi cưu mang một xác chết. Rõ ràng, đó là Việt-nam
mà tôi
mang trong tôi, như một đứa trẻ chết.
Thư chết
*
Quel changement le prix Nobel a-t-il apporté
dans votre
vie? Vous sentez-vous une parenté avec d'autres Nobel féminins, Toni
Morrison
ou Nadine Gordimer?
Toutes les femmes
que vous
évoquez ici étaient des femmes engagées, dans le sens où l'on ne peut
pas, en
tant que femme, faire autrement qu'être engagée. En tant que membre
d'une caste
- toujours - opprimée (et Toni Morrison écrit en tant que membre d'une
caste
doublement opprimée, comme femme et comme Afro-Américaine), il faut
contribuer
à écrire pour tous les autres, on ne peut pas former un Moi comme un
auteur
masculin qui peut écrire sur quoi il veut parce qu'il a un statut de
sujet plus
fortement affirmé que la femme, qui sera touujours un objet. Le Moi que
constitue la femme écrivant sera toujours, qu'elle le veuille ou non,
un Moi
collectif, et son œuvre, aussi célèbre et prestigieuse soit-elle, se
heurtera
toujours au mépris auquel elle est exposée en tant que femme. Ce
qui finit par
vous ronger un peu de l'intérieur. Le prix m'a offert une liberté
finanncière
miraculeuse, la possibilité de me mettre à l'écart et de ne plus
publier,
peut-être, que sur mon site Internet. On continuera de toute façon à
jouer mes
pièces, mais je les considère comme l'œuvre commune d'un metteur en
scène et de
l'auteur que je suis.
Cái Tôi mà nhà văn nữ cấu tạo ra thì luôn luôn vẫn sẽ là Một Cái Tôi
tập thể, dù tác giả muốn hay không muốn, và tác phẩm phơi bầy ra, như
là phụ nữ như thế đó, cho dù nổi tiếng cỡ nào, thì cũng hứng chịu sự
miệt thị.
On
the Anniversary of Joseph
Brodsky’s Death
Lên
lớp 5
Ottawa Trip
with School
Canada
Day 2010
NOTHING
BUT THE TRUTH:
SELECTED DISPATCHES
by Anna Politkovskaya,
translated by Areh Tait.
5
năm TTT ra đi
Tuổi
thiên tài
Kỷ niệm, kỷ
niệm
Vả chăng, những
kẻ thật biết viết văn ở đời, ban đầu nào có ý định viết văn?
(Lý Trác Ngô. Tựa Tây Sương Ký).
carnets de lecture
par Enrique Vila-Matas
UNE AME BELLE
Raul Escari est le dandy le
plus secret de Buenos Aires
Marguerite
Duras est l'auteur
(à ce jour, anonyme) de l'un des plus célèbres graffitis de Mai 68 : «
Soyez réalistes,
demandez l'impossible! » C'est l'Argentin Raul Escari qui le révèle
dans son
livre autobiographique Dos relatos
portenno(1). Né à Buenos
Aires
en 1944, Escari n'avait encore écrit aucun livre et il avait toujours
incarné
pour moi la figure de l'âme belle au
sens romantique: incarnation de la
moralité, non comme règle ou devoir, mais comme effusion du coeur ou de
l'instinct. Il était, par ailleurs, jusqu'à présent le plus
grand prototype du bartleby: malgré son immense talent
pour
l'écriture, il avait toujours préfère ne pas. II a residé très
longtemps à Paris,
a été l'ami de
Duras et de Barthes, et maintenant il vit et se promène dans sa ville
natale
dont il est le dandy le plus secret. II figure dans plusieurs romans
écrits par
ses amis. II se cache, par exemple, derrière Maria Lima Mendez dans mon
Bartleby et compagnie. Et le poète
espagnol Jose-Miguel Ullán l'a défini ainsi: « Un être intelligent et
raffine,
véritable écrivain qui refusait d'écrire, le plus brillant du cercle
des jeunes
amis de Duras dans les années 1970. »
II peut sembler un personnage
inventé, pourtant il est tout le contraire, c'est l'un des êtres les
plus réels que j'aie connus. Marguerite Duras
avait, elle aussi, l'immpression qu'Escari était très réel, plus vrai
que
d'autres personnes. C'était un bon ami à elle et il vient d'écrire un
livre qui
est une sorte d'histoire parallèle à celle de mon Paris ne
finit jamais, dont il est précisément le personnage
stellaire. Sa version de ces jours est un peu diffferente de la mienne,
inconntestablement gay et la grande âme
belle qu'il est met l'accent sur des détails qui ne sont qu'en
apparence
banals, par exemple il en a assez d'imiter le geste d'Audrey Hepburn
dans Vacances romaines: fermer le col de la
robe de chambre avec la main droite tout en rajustant la ceinture avec
la
gauche.
Nous ses amis savons qu'il le
faisait à merveille. Comme nous savons aussi que, lorsqu'il s'est enfin
décidé
a écrire, il l'a fait avec une élégance extraordinaire et sophistiquee.
L'écriture
de son autobiographie est directe, proche du degré zéro, presque
documentaire.
II veut que tout soit pris au pied de la lettre. Et c'est ainsi que
nous le
prenons, littéralement, quand il
raconte, par exemple, que Barthes lui avait dit au Flore qu'il était
allé, une
fois, consulter Lacan pour lui raconter son amour fou pour un garcon et
que
Lacan, après l'avoir écouté un bon moment sans dire un mot, s'était
contente de
lui dire à la fin: « Laissez tomber ce garcon. » Lacan n'avait rien
ajouté. «
C'est étrange que des mots aussi banals, aussi plats, aient pu avoir
sur moi un
tel effet, immédiat, radical. J'ai mis un terme à la relation et je me
suis
consacré au séminaire Le Discours
amouureux », avait conclu Barthes.
Les mots simples d'Escari
lui-même dans son livre nous font parfois le même effet immédiat,
radical. Par
exemple, quand il parle de ses relations avec son ami intime,
l'écrivain et dessinateur
Copi. II raconte que, le lendemain de son incinération, il était allé
avec
Michel Cressole et Guy Hocquenghem chez la mère du défunt et, sans s'en
rendre
compte, suite a une confusion, ils avaient rempli une pipe de hasch
avec les
cendres de Copi. II rappelle aussi que, très longtemps après, Michel
Cressole
lui avait demandé: « Tu te souviens du jour où nous avons fumé les
cendres de
Copi? »
II rappelle aussi qu'un jour,
à Neauphle-le-Château, il regardait avec Duras la télevision et une
chorale est
tout à coup apparue sur l'écran. “Une chorale a toujours quelque chose
d'humble”,
avait immédiatement dit Marguerite Duras. Je crois que c'est avec une
géniale
humilité qu'Escari a écrit ses mémoires, conscient qu'ils reposent
autant sur
son intelligence et son talent que sur la finesse des portraits des
amis ou des
connaissances (Barthes, Copi, Lacan, Arrieta, Marie-France, Mascolo,
Francis
Bacon, Duras, Javier Grandes, Sarduy, Martine Barrat, Burroughs et
autres) qui
composent l'humble mais brillante structure chorale du livre.+
Traduit
de l'espagnol par
André Gabastou
(1) Éditorial Mansalva
(Buenos Aires,
2006, inédit en francais).
Le Magazine Littéraire
Février,
2007
Cái câu
phán đơn giản, ‘với những
từ tầm thường’, "des mots aussi
banals, aussi plats", của Lý
Trác
Ngô, phải được vinh danh bằng… một nhà văn như là
Copi: Mặc dù tài năng thì thật là
bao la, nhưng bèn chọn lựa: đếch thèm
viết!
Vẫn thua NTV:
Tao không viết, không phải bởi
vì vấn đề ‘hay hay không hay’, mà sợ rằng, tư tưởng của tao, nếu đúng
thì không
sao, nhưng nếu sai thì bỏ mẹ thiên hạ!
Nguyễn
Tuân & Hà Nội
Nguyễn Tuân [net]
NT Tin Văn
Tribute
to Hoàng Cầm
Có 2
cách đọc Nguyễn Tuân?
Không chỉ NT, mà còn Hoàng Cầm, thí dụ.
Nhưng với HC có tí khác.
Nói rõ hơn, VC, sĩ phu Bắc Hà đúng hơn, đọc HC, khen thơ HC, là cũng để
thông
cảm với cái hèn của tất cả.
Của chung chúng ta! (1)
1. Tình
cờ ghé Blog của me- xừ Đông B, ông ta gọi cái món
này là 'mặc cảm dòng chính'!
Hình như tụi Mẽo cũng có thứ mặc cảm này, 'chỉ sợ mình Mẽo hơn tên hàng
xóm'.
Anh
VC thì cũng rứa! Nào là phục hồi nhân phẩm cho Ngụy, nào là em về đâu
hỡi em khi đời không chút nắng, đời gọi
em biết bao lần!
Khổ một nỗi, khi chúng mất nhân phẩm thì không thể nào phục hồi
được!
"Tớ
phục vụ một
cái nghĩa cả cà chớn, và tớ nhận tiền từ nhân dân Bắc Kít mà tớ lừa bịp
họ với những
bài thơ 'lá liếc' nhảm nhí của tớ. Tớ là một tên bất lương. Nhưng mà
này, bản thân tớ thì
là cái thống chế gì ở đây? Tớ chỉ là một hạt cát trong Cái Ác Bắc Kít…
Đây
là lỗi
lầm của cái thời mà có tớ sống ở trong đó”!
Hà, hà!
RUINED CHOIRS
How did Shostakovich's music
survive Stalin's Russia?
For genuine
dissidents, such as Solzhenitsyn and
Brodsky, Shostakovich was part of the problem. In an interview,
ironically,
with Solomon Volkov, Brodsky attacked the effort to locate "nuances of
virtue" in the gray expanses of Shostakovich's later life. Such a career
of compromise, Brodsky said, destroys a man instead of preserving him.
"It
transforms the individual into ruins," he said. "The roof is gone,
but the chimney, for example, might still be standing."
Cái trò ‘dạng háng’, ‘biển
một
bên, tớ một bên’… huỷ diệt một con người thay vì giữ được nó… Nó biến
con người
thành tro than, điêu tàn… Mái nhà thì mất mẹ nó rồi, nhưng cái ống
khói, có thể
vưỡn còn!
Note: Cái đoạn gạch đít ở
trên, áp dụng vào đám tinh anh Bắc Hà [HC, LD... trừ Hữu Loan], thật
hợp!
Late at
night, Ragin broods
over his condition: "I am serving a bad cause, and I receive a salary
from
people whom I deceive. I am dishonest. But then I am nothing by myself,
I am
only a small part of a necessary social evil. . . . It is the fault of
the time
I live in." He finds solace in the thought that suffering is universal
and
that death destroys all human aspirations in the end. Immortality, he
says, is
a fiction. When he dies, of a sudden stroke, he is mourned by no one.
At that
point, the resemblance to Shostakovich breaks down.+
Cái
‘xịp’ này làm
cho khẩu súng của tớ bự hẳn ra!
The New
Yorker Mar 20, 2000
Tribute to
Koestler
Raging towards Utopia
Điểm
Sách London đọc tiểu sử
Koestler của Scammell
Nhìn từ một khoảng cách an toàn, cuộc đời K
giống như một trái cầu lửa, bùng lên một cách hung hãn ngay từ khởi đầu
và, cứ thế lao vào đám đông, quảng trường, những khu vuờn sau nhà...
phóng ra những tia lửa, những khối sáng vào những cái đầu tăm tối; sự
nghiệp, cuộc đời của ông để lại những vết cháy nám đen, và những khối
sáng lòa dọc theo thế kỷ 20.
Khi trái cầu ngưng hẳn, khối lửa lụi tàn, và bóng đen bất thình lình kể
như tuyệt đối.
Cuộc “phần thân” mới khủng khiếp làm sao!
So với ông, kể như chỉ có nhi đồng Lê Văn Tám!
Bây giờ gần như
mọi người đều quên ông, nhưng đã có thời, tất cả những sinh viên với tí
mầm bất
bình thế giới, họ đọc ông. Những sinh viên, đám cháu chít của họ, hay
đám trí
thức “của” ngày mai, họ chẳng hề nghe nói đến ông. Một số nhà phê bình
nghĩ, sự
lãng quên này thì là do những cái nhảm nhí trong cuộc đời riêng tư của
ông, hầu
hết được hé lộ sau khi ông mất: hiếp bà này, trấn bà kia, và nhất là,
cái tội ép bà vợ trẻ sau cùng cùng đi với ông trong chuyến tầu suốt.
Lời giải
thích sau đây thoả đáng hơn: thời gian thay đổi. Nội dung trọn một khối
của tất
cả những gì mà Koestler sống, sống sót, chiến đấu, rao giảng, lên lớp… - thời những độc tài toàn trị, những vận
động, huy động, chuyển vận… mang
tính thiên niên kỷ, những cuộc chiến toàn thể - đã biến mất. Và biến
mất cùng
với nó (cũng còn một tí xíu chưa chịu biến mất), là những chọn lựa đạo
đức
cổ điển choàng
lên lương tâm, ý thức, [và trên vai ta đôi vầng nhật nguyệt] của hàng
bao nhiêu
con người, đàn ông đàn bà của thế kỷ 20: Liệu có nên hy sinh ngày hôm
nay để có
một ngày mai ca hát? Thà trốn lính chứ đừng nhẩy toán? Liệu có nên
khứng chịu con quỉ 1 sừng để tránh
con quỉ
2 sừng, 10 sừng, liệu có nên đổ xuống sợi xiềng thực dân cũ, thực dân
mới máu của 3
triệu dân Mít [đứng vùng lên gông xích ta đập tan] để có được một cái
nhà nhà
Mít to
đẹp hơn, đàng hoàng hơn?
Ui chao nếu như thế, thì Gấu
quả là 1 độc giả sau cùng, độc nhất [?], của Koestler! (1)
(1) Mới dinh cuốn Bóng Đêm từ một tiệm sách cũ về,
cùng với cuốn Bộ lạc thứ 13:
The
Thirteenth Tribe, written near the end of his life, attempted to prove
that
Ashkenazi Jews - the main body of European Jewry - were not ethnic Jews
at all
but the descendants of the Khazars, Turkic nomads from Asia
who had converted to Judaism in the eighth century. To the dismay of
most Jews,
the book was a huge success and is still quoted with delight by Israel's
hostile neighbors.
Neal Ascherson: Raging
towards Utopia
Gấu đọc
lại Đêm giữa Ngọ, để kiểm
tra trí nhớ, và để sống lại những ngày mới vô Sài Gòn.
Quả có
mấy xen, thí dụ, Ông số
2 đang đêm bị hai chú công an đến tóm, và ông ra lệnh cho chú công an
trẻ măng,
cách mạng 30 Tháng Tư, lấy cho tao cái áo đại quân thay vì đứng xớ rớ
mân mê
khẩu súng! Có cái xen ông số 2 dí mẩu thuốc đỏ hỏn vô lòng bàn tay, và
tưởng tượng
ra cái cảnh mình đang được đám đệ tử tra tấn.
Có câu chuyện thê lương về anh chàng ‘Rip của Koestler’ [Giá mà Bác Hồ
hồi đó,
khi ở Paris,
đọc được, thì chắc là hết dám sáng tác Giấc Ngủ 10 năm, có khi còn từ
bỏ Đảng
cũng nên!]
Thà
chơi bửn mà thắng, còn
hơn chơi đẹp mà thua!
Trong lúc rảnh
rỗi, tôi viết
một cuốn tiểu
thuyết Tới và Đi, Arrival and Departure, và một số tiểu luận,
sau được
đưa vô The Yogi and the Commissar [Du Già và Chính Uỷ]
Tới và Đi là tập thứ ba, trong một bộ ba
tập,
trilogy, trong đó, đề tài trung tâm của nó là cuộc xung đột giữa đạo
đức và
thiết thực [expediency: miễn sao có lợi, thủ đoạn, động cơ cá nhân –
khi nào,
hoặc tới mức độ nào, thì một cứu cánh phong nhã [vẫn còn có thể] biện
minh cho
một phương tiện dơ bẩn. Đúng là một đề tài Xưa như Diễm, nhưng nó ám
ảnh tôi
suốt những năm là một đảng viên CS .
Tập đầu của bộ ba, là Những tên
giác đấu, The
Gladiators, kể cuộc cách mạng [revolution] của những nô lệ La mã,
73-71 BC,
cầm đầu bởi Spartacus, xém một tí là thành công, và cái lý do chính của
sự thất
bại, là, Spartacus đã thiếu quyết định [lack of determination] – ông từ
chối áp
dụng luật quay đầu, trở ngược, “law of detours”; luật này đòi hỏi, trên
con
đường đi tới Không Tưởng, người lãnh đạo phải “không thương hại nhân
danh
thương hại”, ‘pitiless for the sake of pity’. Nôm na là, ông từ chối xử
tử
những kẻ ly khai và những tên gây rối, không áp dụng luật khủng bố -
và, do từ
chối áp dụng luật này khiến cho cuộc cách mạng thất bại.
Trong Bóng
đêm giữa ban
ngày, tay
cựu truởng lão VC Liên Xô Rubashov đi ngược lại, nghĩa là, ông theo
đúng luật
trở ngược đến tận cùng cay đắng - chỉ để khám phá ra rằng ‘lô gíc không
thôi,
là một cái la bàn không hoàn hảo, nó sẽ đưa con người vào một chuyến đi
đầy
dông bão, cuối cùng bến tới biến mất trong đám sương mù.’
Hai cuốn, cuốn nọ bổ túc cho cuốn kia, và cả hai đều tận cùng bằng
tuyệt lộ.
Vụ Án
... or
the charge that he
bullied his final wife
... cái tội chôn sống bà vợ
trẻ sau cùng
bullied chu khong phai
buried, anh G oi !!!
Bully : ap buc, ep buoc
Tks. Đã
sửa. NQT
Nhớ,
lần nhầm ‘khiêm tốn’,
humility, ra thành ‘tủi nhục’, humilié, trong một câu của Brodsky, lưu
vong dậy
bài học khiêm tốn, trong bài viết ‘Thân phận lưu vong’, những ngày mới
ra được
ngoài này…
Cái nhầm sau thì cắt nghĩa được,
khi nghĩ lại những tủi nhục sau 1975 mà Gấu và gia đình đã phải trải
qua.
Và nếu như thế, thì một thằng
như GNV thật khó mà ‘hoang tưởng’ về mình được!
Trâu
chậm uống nước đục, khi
mới tới được trại tị nạn, còn được một bạn văn cũ than thở giùm, mi đi
chậm quá,
hết mùa biển động rồi.
Và vẫn nếu như thế, thì, có vẻ
như văn học hải ngoại Mít, trong có GNV, tất nhiên, rất cần, cả hai,
khiêm tốn và tủi
nhục.
Hoang
tưởng về mình phải là một
vị thầy tự ban cho mình cái thiên chức 'hưng cuốc', cùng những
đấng đệ tử,
thổi thầy
bằng những câu thật khủng, (1) thí dụ những câu sau đây, trong bài viết
mới
nhất của
Thầy:
Bài
này Ông Cuốc viết thật như thần viết. Tưởng như có mấy đứa cháu đang há
mồm
nghe ông bà kể chuyện cổ tích.
Thế rồi sao nữa ông Cuốc? Từ năm 45 trở
đi chắc
"Yêu nước là yêu Xã Hội Chủ Nghĩa" rồi...
Ðã khác, mà còn khác hẳn thì
chuyện chắc còn hấp dẫn hơn nhiều.
Kể đi ông Cuốc ơi! Chúng tôi đang
ngóng nghe
lắm.
Rất
thán phục sức viết của Gs Cuốc!
Tuần nào Gs Cuốc
cũng cống hiến độc giả 4 bài và bài nào cũng dài, nhiều bài dài trên
dưới 3000 chữ. Nếu tính trung bình mỗi bài là 2000 chữ, như vậy mỗi
tuần Gs
Quốc viết 8000 chữ. Ghê thật! Tôi chưa thấy blogger nào viết bằng tiếng
Việt mà
có sức viết kinh hồn như vậy. Đó là chưa nói ông viết rất công phu.….
Đến như
Ái Cuốc kia mà
VC cũng chưa thổi, viết như thần viết!
Hưng Cuốc quả là bảnh hơn cả Ái
Cuốc!
[Vua Hùng có công dựng nước,
hai ta có bổn phận ái cuốc & hưng cuốc, chẳng ai thua ai cả!]
(1)
Fri, May 14, 2010 6:22:23 PM
chao bac Tru
Kinh chao Bac Tru,
Doc blog bac viet ve NHQ, du
khong dong y, cung phai cuoi.
Tuy nhien
co mot chi tiet nho can thua lai voi bac. Ngoai VP, MT, va HNT, NHQ
danh gia cao
Tran Vu, Pham Thi
Hoai, Nguyen Huy Thiep (dac biet la PTH).
Kinh,
KC
Đa
tạ.
Gấu, bây giờ thường xuyên theo dõi Blog của Thầy Cuốc để được hưởng cái
thú
‘cũng phải cười’!
Kính
NQT
Cái
vụ ‘không đồng ý’,
xin sẽ
đi một đường 'bình loạn', sau.
|
|