Hoặc là Thượng Đế thần thông, và, đếch ra cái chó gì, nhìn từ cái thế giới mà ông ta tạo ra.
Đúng là 1 Lão Tặc Thiên!
Hoặc là Thượng Đế thì OK, và thế giới bị tuột ra khỏi tay của ông ta, và nếu như thế, ông ta đâu có thần thông chó gì!
Trường phái Epicurus
[Czeslaw Milosz trích dẫn]

Liệu tôi có thể nói với họ: làm đếch gì có Địa Ngục,
một khi mà họ học được từ trái đất, Địa Ngục là cái đó đó?

You who were born this night
To tear us from the Devil’s might
- TRADITIONAL POLISH CAROL

Đấng sinh ra đêm nay
Để kéo chúng ta ra khỏi quyền năng của Quỉ
Đồng dao Ba Lan
[Czeslaw Milosz trích dẫn]

Whoever considers as normal the order of things in which the strong triumph, and the weak fail, and life ends with death, accepts the devil's rule

Kẻ nào coi ‘cái xứ mình nó thế’, tức, coi trật tự sự vật, theo đó, kẻ mạnh thì thắng, kẻ yếu thì thua, và đời thì chấm dứt bằng cái chết, kẻ đó chấp nhận luật của Quỉ.
Czeslaw Milosz

Purification by pain

The masochism tango

Religion got it right: pain seems to assuage guilt

CATHOLIC theology says that heaven awaits the pure of heart while hell is reserved for unrepentant sinners. For the sinful but penitent middle, however, there is the option of purgatory-a bit of fiery cleansing before they are admitted to eternal bliss. Nor is inflicting pain to achieve purification restricted to the afterlife. Self-flagellation is reckoned by many here on Earth to be, literally, good for the soul.

Surprisingly, the idea that experiencing pain reduces feelings of guilt has never been put to a proper scientific test. To try to correct that, Brock Bastian of the University of Queensland, in Australia, recruited a group of undergraduates for what he told them was a study of mental acuity. At the start of the study, 39 of the participants were asked to write, for 15 minutes, about a time when they had behaved unethically. This sort of exercise is an established way of priming people with feelings associated with the subject written about. As a control, the other 23 wrote about an everyday interaction that they had had with someone the day before.

After the writing, all 62 participants completed a questionnaire on how they felt at that specific moment. This measured, among other things, feelings of guilt on a scale from one (very slightly guilty or not at all) to five (extremely guilty).

Participants were then told they were needed to help out with a different experiment, associated with physical acuity. The 23 who had written about everyday interactions and 20 of the 39 who had written about behaving unethically were asked to submerge their non-dominant hand (i.e., left, if they were right-handed, and vice versa) into a bucket of ice for as long as they could. The remaining 19 were asked to submerge their non-dominant hand into a bucket of warm water for 90 seconds, while moving paper clips one at a time between two boxes, to keep up the illusion of the task being related to physical capabilities. That done, participants were presented with the same series of questions again, and asked to answer them a second time. Then, before they left, they were asked to rate on a scale of zero (no hurt) to five (hurts worst) how much pain they experienced in the warm water and the ice. Dr. Bastian reports in Psychological Science that those who wrote about immoral behavior exposed themselves to the ice for an average of 86.7 seconds whereas those who had written about everyday experiences exposed themselves for an average of only 64-4. The guilty, then, either sought pain out or were inured to it. That they sought it out is suggested by the pain ratings people reported. Those who had written about immoral behavior rated the ice-bucket experience at an average of 2.8 on the pain scale. The others rated it at 1.9. (Warm water was rated 0.1 by those who experienced it.)

Furthermore, the pain was, indeed, cathartic. Those who had been primed to feel guilty and who were subjected to the ice bucket showed initial and follow-up guilt scores averaging 2.5 and 1.1 respectively. By contrast, the "non-guilty" participants who had been subjected to the ice bucket showed scores averaging 1.3 and 1.2 -almost no difference, and almost identical to the post-catharsis scores of the "guilty". The third group, the guilt-primed participants who had been exposed to the warm bucket and paper clips, showed scores averaging 2.2 and 1.5. That was a drop, but not to the guilt-free level enjoyed by those who had undergone trial by ice.

Guilt, then, seems to behave in the laboratory as theologians have long claimed it should. It has a powerful effect on willingness to tolerate pain. And it can be assuaged by such pain. Atonement hurts. But it seems to work-on Earth at least. •

Note: Bài này thú vị thực. Brodsky không tin chân lý, nhà văn phải đau  khổ mới có tác phẩm lớn, nhưng đau khổ quả là liều thuốc thanh tẩy tâm hồn.
Thảo nào VC bắt Ngụy phục hồi nhân phẩm qua Lò Cải Tạo!

Người đầu tiên giới thiệu LD với độc giả Mít, "hình như" là GNV, qua bài viết về "Vu Khống", trên mục Tạp Ghi của báo Văn Học, của NMG, thời gian 1997, có thể, khi bản tiếng Anh ra lò, trên tờ TLS.
Báo này không ưa Tây, và tất nhiên, chẳng ưa Linda Lê, và, qua bài báo, như Gấu còn nhớ được, coi bà là đệ tử của Cioran, và đặt bài viết dưới 1 cái tít rất ư là khốn nạn, Dẫn Khách Cho Văn Chương! (1)

(1)
 Pimping for literature SLANDER By Linda Le Translated by Esther Allen 156pp. Lincoln...influences on the Vietnamese-born writer, Linda Le, and these same terms abound in Le...well: habituation and memory loss." Linda Le has said...
Jean McNeil
14 February 1997

Cái đám bợ đít VC ở Tây này chưa từng nhắc tới Bà, cho đến khi Bà trở về Việt Nam, bởi vì những tác phẩm của Bà đều nói về cái sự ăn cướp của VC cả!

Tôi mang trong mình 1 cái xác chết của 1 đứa bé Mít, thí dụ.

Nhưng thôi, kể ra thì chúng lại chửi là mi lúc nào cũng tự khoe, tự thổi!

TV đăng bài nói chuyện, cùng bản dịch của Dương Tường, và nếu có thì giờ, lèm bèm sau!

Tuy nhiên, cái tít bài viết, ÉTRANGES ÉTRANGERS, dịch NHỮNG KẺ XA LẠ LẠ KÌ, theo GNV, dở.
Cái tít này, 'có thể' muốn nhắc tới “Kẻ Xa Lạ” của Camus, và nếu đúng như thế, tới cái cú bắn 4 phát vào cái thây ma tên Ả Rập.
Có lẽ nên dịch là “Kẻ Lạ Lạ”, chẳng cần để số nhiều, để vinh danh LD.

Tôi thì không nhận ra anh ngay. Bởi vì nhìn chung anh không đổi. Rõ ràng tôi vẫn biết phải thế khi anh hẹn tới đón, nhưng khi anh rời gốc cây trước cửa nhà cô bạn, tôi đã không để ý. Không dễ gì tin được vào thực tại, bởi vì thành phố của chúng mình đất nước của chúng mình thay đổi nhiều thế này. Đến nỗi sự ít đổi thay lại thành đáng ngờ vực nhất.
   Nhưng mưa thì vẫn như thế. Dịu dàng như hơi thở con gái. Và ấm.
   Tại sao ngày xưa mưa chúng mình rét vậy! Thế mà đi trên phố thấy chỗ nào cũng quá sáng, chả có vùng tối nào để ngả vào nhau. 

   - Rét là vì đói. Đói mà không còn thấy đói là cái đói kinh niên. Bọn nhóc nhà mình bây giờ không khi nào thấy kêu rét từ ruột rét ra như bọn mình ngày trước đâu Ngân ạ. Chao, ngày đó sao mà mình ghét những buổi tập hợp ngoài sân trường vào những hôm mưa nhẹ như sương này thế. Răng khua trước đầu gối khua sau. Mà ông thầy bí thư đoàn trường mình cứ gào lên Tổ Quốc đang chờ. Thầy tên Châu. Bọn mình gọi nhại sau lưng là thầy Trâu Điên. Bố khỉ, chính ông thầy hồi trẻ thì lại tìm cách trốn phân công công tác lên Tây Bắc. Sau này mình không bao giờ đến thăm ông thầy ấy nữa, mặc dù từng có một năm học văn thầy ấy. Vì sao ấy à. Vì mình thấy thương cụ, đầu tiên cụ dối lòng, rồi dối bọn mình, rồi không còn khả năng đằng sau quay mà nghĩ khác ít nhiều. Nghĩ khác có nghĩa là tự phủ nhận ngần đấy năm đội trời đạp đất còn gì... Nói chung mình không chịu được sự thương hại… ngay cả khi nó là một cái quyền, thuộc về mình.
   - Còn cả cái gì ngoài lòng thương hại nữa chứ. Ví dụ...
   - Để mình nói nốt. Ví dụ như là Ngân chứ gì?

09 février 2011
“Un homme, ça peut être détruit et pas vaincu"

Thấy câu này, nhờ link trên Blog NL.

Nguyên tác tiếng Anh, trong Ngư Ông và Biển Cả hách hơn nhiều:
A man can be destroyed but not defeated: Con người có thể bị huỷ diệt, nhưng không thể bị đánh gục, [nhà thơ NTH đề nghị thay bằng từ ‘vấp ngã’, trong 1 bài viết ‘cám ơn’ LCD!]

Gấu lần đầu đọc Ngư Ông, và bị câu này làm chấn động, bất giác nhớ đến người hùng Lê Văn Trương của Gấu, thời mới lớn!
*

Nội Cỏ Của Thiên Đường 

Nội Cỏ Của Thiên Đường, truyện ngắn Steinbeck, viết về tuổi thơ, Gấu đọc bản dịch [hình như của Truơng Bảo Sơn], hồi còn đi học, và nhớ hoài đến già.
TBS còn dịch một truyện dài, có tên tiếng Việt là Con Nai Tơ thì phải, cũng thật tuyệt vời. 

Nội Cỏ Của Thiên Đường là câu chuyện của hai bố con, ông bố làm thư ký thành phố, hình như mất việc, về quê sống, và lạc vào Xứ Thần Tiên. Ông bố chỉ tỉnh giấc, khi, tới mùa tựu trường, bà con lối xóm thương thằng bé, bèn kéo nhau tới thăm, với một bọc quần áo. 

Thế là sáng hôm sau, hai bố con đành từ giã nội cỏ của thiên đường, trở lại thành phố. 

Con Nai Tơ là câu chuyện một chú bé với con nai nhỏ xíu của cậu. Nhưng làm sao người và vật cứ nhỏ xíu được mãi. Con nai lớn, gây đủ thứ phiền hà, khiến ông bố đành phải giết con vật. Cậu bé bỏ đi, và thế giới bên ngoài làm cho cậu hiểu, đời sống bắt buộc phải khốn nạn như vậy. Cậu trở về, xin lỗi bố và hứa, sẽ thay ông, làm nốt công chuyện của một người đàn ông trong gia đình. 

Làm sao cứ nhỏ xíu được mãi. Đây chính là câu mà Bông Hồng Đen mắng mỏ Gấu, khi từ giã Nội Cỏ Của Thiên Đường. "Mi đâu có thương ta? Mi thương con bé mười một tuổi, là ta, từ đời thuở nào. Và Hà Nội của mi, ở trong con bé đó!" 

Trong những nhà văn Việt Nam viết cho nhi đồng, có một, ít được nhắc tới, và khi nhắc tới, thì lại bị coi là nhà văn chuyên viết truyện cho người lớn đọc, và thứ văn chương của ông sau thành một "thương hiệu", văn chương triết lý người hùng Lê Văn Trương, với những cuốn để đời: Trường Đời, Người Anh Cả, Ngựa Đã Thuần Mời Ngài Lên, Bốn Bức Tường Máu....
 
Nhưng ông không hề quên thiếu nhi. Trong số những truyện viết cho thiếu nhi của ông, Gấu còn nhớ được hai, thật là tuyệt vời.

Một, viết về hai thằng bé đánh giầy ở Hà Nội. Truyện này, Gấu chỉ nhớ, mang máng cái tên truyện, như trên, khi đọc Dickens viết về những đứa trẻ khốn khổ của Luân Đôn.

Và một, về một đứa bé, con nhà giầu, ở Hà Nội, ham chơi, bố mẹ bèn tống lên ở với một ông cậu, hay bà bác, ở mãi  trên Tuyên Quang, hay Phú Thọ. Thằng bé nhớ Hà Nội, nhớ bố mẹ, không chịu nổi cuộc sống buồn tẻ ở mạn ngược, bèn lùi lũi, cứ thế đi bộ về... Hà Nội.

 Cuộc" vạn lý trường chinh", về "tiếp quản" thủ đô, xuyên qua đồng bằng sông Hồng, những làng mạc ven bờ đê, trở thành một kỷ niệm để đời trong chú bé. Nhưng chú hoàn thành được cuộc "vạn lý trường chinh, chín năm trường kỳ kháng chiến", là nhờ một thằng bé nhà quê. Chính thằng bé nhà quê, khi chú đói lả, đem chú về nhà, cho chú ăn, dậy cho chú cách vo gạo, ở một cái cầu ao, cách nấu gạo thành cơm, từ một cái bếp rơm, từ một cái nồi đất... nghĩa là chỉ cho chú thấy cuộc sống bần hàn, quê mùa, của làng quê, cùng lúc, dậy cho chú bé thành phố con nhà giầu kia, biết, ý nghĩa của cuộc đời. Chú bé thành phố như được gột rửa, và khi về đến Hà Nội, gặp lại người thân, trở thành một thằng bé khác.

 Cuốn sách trên, người đưa cho Gấu đọc, Gấu vẫn còn nhớ. Đó là cậu Toàn, em của mẹ Gấu. Nhớ luôn cả lời bình của ông cậu, ghi ngay ở cuối sách.

 "Cái thằng bé này là một thằng bé vô ơn. Khi nó về đến Hà Nội, gặp bố mẹ, trở thành một thằng bé tốt, nó không hề nhắc tới thằng bé nhà quê đã cứu sống nó, đã đem cho nó ý nghĩa của cuộc đời."

 Về già, Gấu mới hiểu ra được lời mắng mỏ nặng nề của ông cậu, đối với một thằng bé vô ơn. Ông cậu Gấu, khi viết những dòng đó, không hề nghĩ đến một điều, như Gấu nghĩ, sau hơn nửa thế kỷ xa cách Hà Nội, và khi trở về, gặp lại ông cậu, nhớ lại bao chuyện cũ, chuyện mới, và hiểu ra được rằng là:

 Cái thằng bé vô ơn đó, biết đâu đấy, là cả một thế hệ, nhiều thế hệ, của những chúng ông, những ông con trời, ở Hà Nội?

 Như thế, thì lại thành chuyện người lớn mất rồi.

 Nhưng tôi tin rằng, những đứa trẻ của Hà Nội, hay nói rộng ra một chút, những đứa trẻ của cả một miền đất. đã không hề được đọc, những truyện viết về thiếu nhi như thế, của một ông nhà văn của Miền Bắc, thí dụ như Lê Văn Trương.

 Họ được dậy cách cắm cờ đỏ, lên một thành phố Miền Nam, mà sau này, cái hành động vinh dự ngày nào trở thành một "mặc cảm", hay là “cái còn lại”, ở một nhà văn. (1).

 Nói qua nói lại mới toại lòng nhau.

 Gấu tui có được đọc một ông Miền Nam viết về thời học sinh, và kỷ niệm cay đắng của ông, khi phải xếp hàng đón Tổng Diệm, hình như vậy. Cay đắng thiệt, nhưng chưa cay đắng bằng cảnh, một người quen của Gấu kể lại, anh đi coi ciné mà không chịu đứng dậy chào cờ, và suy tôn Ngô Tổng Thống, đã bị mật vụ chìm, ngồi chung với khán giả trong rạp lôi ra tẩn cho một trận để đời!

 Tuy nhiên, không hề có một thầy cô giáo nào thưởng công học trò tiên tiến theo kiểu như trên cả. Thầy cô Miền Nam dậy học trò, những cuốn như Tâm Hồn Cao Thượng, [Hà Mai Anh dịch Les Grands Coeurs, của de Amicis, nguyên bản tiếng Ý, nhật ký của một học sinh, bản tiếng Anh The Heart of a Boy], Kho Tàng Trong Căn Nhà Có Ma [dịch Những cuộc phiêu lưu của Tom Sawyer của Mark Twain], Con Nai Tơ, Cuộc Phiêu Lưu Trên Lưng Ngỗng [Lý Quốc Sỉnh dịch The Wonderful Adventures of Nils, của Selma Lagerlöf (1858-1940), Nobel 1909]...

 Miền Bắc chỉ dậy học sinh có một việc: cắm cờ! Kết quả thần sầu, là chiến thắng Miền Nam.

 Nhưng hậu quả của nó, khủng khiếp hơn nhiều, thê lương hơn nhiều!

Bởi vì khi anh đã nói dối con nít, lợi dụng con nít, bao nhiêu thế hệ con nít, một khi mà chúng vỡ ra được, là... bỏ mẹ!

Hơn thế nữa, khi đã quen cắm cờ thì khó mà rũ bỏ đi được.
Đây là điều mà triết gia người Pháp, André Glucksmann, nhận ra, khi ông cho rằng, "họ" (ông muốn nói Cộng Sản Miền Bắc) bị kết án phải gây chiến tranh, như là "yếu tính" của họ [của một miền đất?].
[Đọc Ngợi Ca Mì Gói]

Tất cả những gì gọi là sa đọa, ở nơi thế hệ trẻ ở trong nước, là phản ứng ngược lại với cái việc cắm cờ ngày nào.

Có thể nói, chưa có trẻ con nơi nào ngoan như trẻ con Miền Bắc trước 30 tháng Tư, 1975. Ngoan đến nỗi bố mẹ mà còn đem ra đấu tố, thép đã tôi đến mức như thế, thì làm sao hư được nữa!
Và chưa có trẻ con nào hư, như họ, sau ngày đó.
Ngay cả khi họ học giỏi.
Học càng giỏi, càng hư.
Bởi vì những phần tử ưu việt của chế độ Đỏ, tốt nghiệp đại học Tây Phương, nào Sorbonne, nào Harvard... khi về nước, thay vì cắm cờ như ngày nào, bèn "ngồi lên đầu nhân dân"!
Đó là ý nghĩa của cụm từ "cà rem của cà rem" của Joseph Brodsky, trong bài Diễn Văn Nobel của ông.
*

Salvation or Ruin?

Trong một xã hội tan rã, một khi thế hệ trẻ mù lòa đi theo chân lý muôn đời, hết cắm cờ, thì lại ngồi lên đầu nhân dân, tai ương thảm họa là điều không thể tránh khỏi, và được báo trước. Nhưng chính cứu rỗi, chứ không phải điêu tàn mới là điều "tới mà chẳng ai biết trước, chẳng ai trông chờ, chẳng làm sao tiên đoán...", bởi vì cứu rỗi, chính nó, chứ không phải điêu tàn, tuỳ thuộc vào tự do và ý chí của con người.
[Mô phỏng Hannah Arendt, trong Franz Kafka: A Revaluation, trong Essays in Understanding 1930-1954, nhà xb Schocken Books, New York: In a dissolving society which blindly follows the natural course of ruin, catastrophe can be foreseen. Only salvation not ruin, comes unexpectedly, for salvation and not ruin depends upon the liberty and the will of men].
Chỉ một khi thế hệ trẻ, tốt nghiệp Harvard, trở về nước, bằng tự do và ý chí của chính họ, từ chối không chịu ngồi lên đầu nhân dân, thì mới mong có cứu chuộc được.

NQT