Vậy là tôi mong một trong hai điều.
Hoặc tiếp tục im lặng, và điều này có nghĩa: “Don't worry, I'm fine".
Hai là, 1 vài hàng.
Kafka

Luc nao ranh, thi tra loi:
I am OK, don't worry abt me
Or something like that
Plse
GNV

Ai điếu Franz Kafka.
 Milena Jesenka

Dr Franz Kafka, một nhà văn viết bằng tiếng Đức, sống ở Prague, và chết ngày hôm kia, ở Viện điều dưỡng Kierling, gần Klosterneuburg bei Wien. Ở đây ít người biết ông, bởi vì ông là một người sống ẩn dật, một hiền nhân luôn mang nỗi sợ cuộc đời. Trong nhiều năm, ông đau khổ với căn bệnh phổi, và tuy loay hoay tìm cách chữa trị, ông lại như muốn nuôi căn bệnh đó, cưu mang nó trong tư tưởng của ông. Có lần ông viết trong một lá thư: khi trái tim và linh hồn không thể chịu đựng nó được nữa, buồng phổi sẽ chịu giùm nửa gánh nặng, như vậy là nó được chia khá đồng đều - căn bệnh của ông là vậy. Nó cho ông một sự dịu dàng kỳ diệu, và một sự tinh khiết trí thức không đắn đo, câu thúc. Tuy nhiên, chỉ riêng về mặt hình hài thể chất, Franz Kafka dồn lên hai vai của căn bệnh, toàn thể nỗi kinh hãi cuộc đời. Ông là một người cả thẹn, luôn khắc khoải, nhẫn nại, dịu dàng, tuy những cuốn sách ông viết ra thì thật ghê sợ, và đau đớn. Ông đã nhìn thế giới như đầy những quỷ dữ vô hình, vò xé, và tiêu huỷ những con người vô phương chống đỡ. Ông quá tiên tri, quá thông minh để có thể sống, và quá yếu ớt, để chiến đấu. Ông yếu ớt như những con người cao đẹp yếu ớt, những con người không thể chiến đấu chống lại nỗi sợ bị ngộ nhận, chống lại trò ma muội, hay tính toán chi ly, bởi vì họ thừa nhận ngay từ đầu, cái điều của riêng họ, đó là đừng mong chi một sự trợ giúp; sự nhẫn nhục cam chịu này chỉ làm cho kẻ thắng thế hổ thẹn. Ông hiểu thế nhân, một sự hiểu biết mà chỉ một ai cao cả, có một sự mẫn cảm hoài hoài mới có thể có được. Chỉ một ai cô đơn. Chỉ một ai, trong một thoáng nhận ra kẻ khác, hầu như một nhà tiên tri. Sự hiểu biết thế giới của ông thật phi thường, và sâu thẳm; chính ông là một thế giới phi thường và sâu thẳm. Ông đã viết những cuốn sách có ý nghĩa nhất của nền văn chương Đức hiện đại, những cuốn sách cưu mang trong nó sự chiến đấu của thế hệ hôm nay xuyên suốt thế giới - trong khi kìm giữ mọi thiên vi. Chúng thực, trần trụi, và đau thương nên hết đỗi tự nhiên ngay cả khi có tính biểu tượng. Chúng đầy sự khinh miệt khô cằn và là cảm quan của một người nhìn thế giới một cách rõ ràng đến không thể chịu đựng được nó, một người mà nỗi chết không rời, kể từ khi người đó chối từ mọi bon chen hay tìm nơi ẩn trú, như những người khác thường làm, trong những ảo tưởng này nọ, của lý trí, hay của vô thức - kể luôn cả những con người cao cả. Dr Franz Kafka đã viết "The Stoker", chương thứ nhất của một cuốn tiểu thuyết tuyệt vời, vẫn chưa được xuất bản (đã xuất hiện bằng tiếng Czech trên Neumann's Cerven (1); "the Judgment", sự xung đột của hai thế hệ; "The Metamorphisis", cuốn sách mãnh liệt nhất của văn chương Đức hiện đại; "In the Penal Colony"; và những tuyển tập Meditation và A Country Doctor. Cuốn tiểu thuyết cuối cùng (2), Before the Law, còn trong dạng bản thảo, sẵn sàng để in ấn, từ nhiều năm. Nó là một trong những cuốn sách, một khi đọc, cho (ta) cảm nghĩ về một thế giới được miêu tả hoàn hảo đến nỗi mọi phê phán sau đó đều chỉ là phù phiếm. Tất cả những cuốn sách của ông vẽ nên sự ghê rợn của những ngộ nhận thầm kín, của niềm ngây thơ tội lỗi giữa những con người. Ông là một nghệ sĩ và là một người với một lương tâm khắc khoải, đến nỗi ông có thể nghe, trong khi những người khác, điếc, cảm thấy, chính họ đang yên ổn.

 (Národni Listy, June 6, 1924)

 (1)  Milena muốn nói tới tuần báo Kmen, cũng của S. K. Neuman.

(2)  Đây là muốn nói tới cuốn Vụ Án, Milena chỉ biết có truyện ngắn "Before the Law". Bà cũng không biết cuốn tiểu thuyết chót của Kafka, Lâu Đài. (Ghi chú của nhà xb Kafka Library).

"Bất cứ nơi nào - ra khỏi thế giới."

Tôi hoàn toàn xa cách quê hương của tôi - ở Mỹ? ở Trung Hoa? - một nơi nào bờ bên kia của thế giới, khi cuộc chiến, hay một trận dịch bùng ra suốt địa cầu, hay có lẽ đó là một cơn hồng thuỷ. Tôi đã không nghe bất kỳ một chi tiết nào về thảm họa. Nhưng tôi bị xô giạt bởi một cơn hối hả khùng điên - nôn nóng, và kích động. Tôi không biết nơi mà chúng tôi trôi giạt tới. Tôi cũng không hỏi tại sao. Những đoàn tầu, chuyến nọ tới chuyến kia, không biết đến khi nào là tận cùng, cứ thế ra khỏi ga, lao vào thế giới. Chuyến nào cũng đầy ứ người. Sự hoảng loạn túm chặt đám nhân viên hỏa xa; không người nào muốn là kẻ cuối cùng bị bỏ lại. Mọi người giành giựt chỗ ngồi như giành giựt mạng sống của họ. Những người là người chen chúc giữa tôi và nhà ga, không một khe hở để mà lọt tới. Tôi thật tuyệt vọng.
"Tôi còn trẻ, tôi không thể chết," Tôi gào lớn.
Nhưng cũng có những người còn trẻ đứng phía trước. Và vé tầu đều đã bán sạch. Chuyến tầu sắp rời là chuyến chót. Ánh đèn ga, xanh xanh, đỏ đỏ, lập lòe trong ánh sáng ban ngày, như dấu báo của tai ương. Không còn sự cứu rỗi.
Một người nào đó chạm vai tôi. Khi tôi quay lại, một người đàn ông mà tôi không quen giúi vào tay tôi một miếng giấy nhỏ và nói: "Cái này sẽ cho bạn đi bất cứ nơi nào trên thế giới. Bạn có thể qua biên giới, và bạn sẽ nhận được một vé tầu. Đừng sợ, và hãy can đảm lên. Thôi đi đi, tới giờ cao điểm rồi."
Mặc dù không thể nhớ đã từng gặp khuôn mặt ở đâu, nhưng tôi biết đây là một mối quen xưa, và là một người bạn tốt. Có thể anh ta là bạn tôi và tôi đã không biết anh ta. Tôi cảm thấy không tin cậy, không biết ơn, và cũng chẳng hề hy vọng. Nhưng tôi vâng theo, như một người chẳng còn một chọn lựa nào khác. Tôi không lo sợ. Sự tình như thể tôi vẫn hằng mong một điều khủng khiếp xẩy ra, và tôi nhẹ nhàng thở hắt bởi vì sau cùng chuyện đó đã tới.
Tôi chen lấn kiếm đường qua đám đông, và điều xẩy ra đối với tôi, đó là, tự cứu bản thân trước muôn ngàn người đang đứng ngó, đúng là một việc làm tởm lợm. Một giọng nói ma mãnh cất lên đâu đó trong tôi:
"Vậy là anh thực sự hy vọng anh có thể cứu lấy anh?"
"A, thì vậy đó, biết đâu, có thể," Tôi nghĩ.
Và giọng nói:"Nếu một người nào đó có thể được cứu thoát, người đó có đáng tởm không?"
"Không, không, không, không," Tôi tự chống đỡ.
Thảm họa bắt đầu khi con tầu chuyển bánh. Đất lún thành vực, và thế giới tự biến thành một mạng đường hỏa xa, người người cứ thế chạy dọc theo, những con người đã mất quê hương, xứ sở của họ. Đường ray nằm trên biển, và những con tầu điên khùng lao tới. Cuối cùng chúng ngừng tại biên giới.
"Tất cả ra ngoài để kiểm tra," người lái tầu rú lên.
Đám đông đổ tới trạm hải quan; tôi một mình đứng trơ ra một bên, không thông hành, không hành lý. Tay tôi nắm chặt miếng giấy. Những cơn run rẩy chạy dọc xuống sống lưng. Một viên chức tới gần tôi và hỏi giấy tờ. Những giây phút trở thành thiên thu. Tôi mở miếng giấy. Viên chức, như hết còn kiên nhẫn, đứng sang bên, tay đưa ra, mong đợi. Ông có vẻ quyết định không để tôi qua. Tôi đưa mắt nhìn mẩu giấy. Đó, bằng hai chục ngôn ngữ, là những chữ: "Bị kết án tử hình."
Trán tôi vã ra mồ hôi lạnh. Tim tôi ngừng đập. Nỗi ghê sợ, đau thương, hoảng loạn ôm tròn lấy ngực tôi. Cơn kinh hoàng chết chóc bóp nghẹt cổ họng. Và với một chút hy vọng le lói, trong lúc nằm chết, bằng tàn hơi, tôi nói với người viên chức:
"Có lẽ đó đúng là một mật ngữ, để cho tôi được dễ dàng hơn, tới bờ bên kia thế giới?"
[A.X. Nessey, Tribuna, June 14, 1921]