|
Thơ mỗi ngày
Love in
a mist
Yêu trong sương mù
In May 1904, Guillaume
Apollinaire crossed the Channel in pursuit of Annie Playden, an English
governess (see right). He stayed with an Albanian friend in the London suburb of Chingford, near Epping Forest. He had first come to woo Annie
the previous autumn,
staying at 3 Oakley
Crescent,
off the City Road,
not far from Angel, Islington. The house still stands, though it is
known only
to devoted Apollinaireans. Last week, we went for the first time to
look at the
even more obscure Chingford residence, 36 Garfield Road. Would it be a
worthwhile monument to the first great avant-garde poet of the
twentieth
century? According to Leonard Davis of the Chingford Historical
Society, a
plaque was proposed in 1980 but never materialized.
We regret to say it is just
as well. Garfield Road
- named after the American president James Garfield, assassinated in
1881 - is
a dismal assortment of small ugly houses, with a huge vacant lot in the
centre.
No 36, modernized out of recognition, had blinds drawn, preventing us
peeping
into Apollinaire's living room. The expedition's sole mo1hent of cheer
occurred
as we returned to the railway station, where we spotted an oblong
Victorian
pillar box built into the wall. It was surely used by Apollinaire to
post letters
to Annie. His vain courting became the subject of one of his most
famous poems,
"La Chanson du mal-aimé" (Song of the poorly loved):
One foggy night in London town
A hoodlum who resembled so
My love came marching up to
me -
The look he threw me caused
my eyes
To drop and made me blush
with shame.
Annie is also memorialized,
kaleidoscopically, in "LeӃmigrant
du Landor Road". Of Chingford,
however, the poet left hardly anything besides his pleasure in watching
the
golfers on the nearby Links.
A single publication is
dedicated to the English adventure: One
Evening of Light Mist in London by John
Adlard,
little more than a pamphlet, published by Tragara Press in an edition
of l45.
We located a copy at the Fortune Green Bookshop, a mysterious operation
which
has a shop front in West Hampstead
but is
closed to the public. On request, however, the proprietor kindly agreed
to open
up for us, and one evening of light mist we made our way there to take
possession of the book: mint, numbered 26, a steal at £10.
*
Trên TV, độc giả đã từng
'chứng kiến' 'anh cu Gấu' chạy theo BHD nơi cổng trường Đại Học Khoa
Học Sài Gòn.
Chưa ghê bằng Apollinaire,
tác giả câu thơ mà GNV thuổng, "Ouvrez-moi cette porte où je frappe en
pleurant", còn là tác giả Mùa Thu Chết, và còn là tác giả của cái cú
chạy
theo em nữ quản gia, suốt con kênh nối liền Pháp và Anh, để năn nỉ.
Thua, và bèn làm bài thơ trên,
nguyên tác tiếng Tây, GNV sẽ lục tìm, và dịch sau…
[Hình, TLS Oct 1, 2010]
Trong cùng số báo, có bài
điểm 1 cuốn sách mới xb, về Walter Benjamin, thật tuyệt. TV post sau
đây, và
nếu có thể, sẽ dịch sau.
*
Chỉ đến khi ra được hải ngoại,
đọc Walter Benjamin viết về Kafka (1) thì Gấu mới thấm được, những dòng
thư chấm
dứt Bếp Lửa:
Bạn chưa đủ. Buộc vào quê
hương phải là những người cùng máu mủ với mình.
Anh yêu quê hương vô cùng và
anh yêu em vô cùng.
(1) Không phải ngẫu
nhiên mà Gregor Samsa thức giấc như là một con bọ ở trong nhà bố mẹ, mà
không ở
một nơi nào khác, và cái con vật khác thường nửa mèo nửa cừu đó, là
thừa hưởng
từ người cha.
Một chuyến đi
Mystic,
Marxist, man of
letters
NICHOLAS JACOBS
Jean-Michel
Palmier
WALTER BENJAMIN
Lumpensammler, Engel und
bucklicht Mannleinn -
Asthetik und Politik bei Walter Benjamin
Translated from the French by
Horst Bruhmann
1,372pp. Frankfurt:
Suhrkamp. E64. 9783518585368
Despite George Steiner's
consistently eloquent, scrupulous and committed advocacy of Walter
Benjamin for
over forty years in these columns, the British literary world has taken
little
notice of him, and he is only perhaps now even beginning to enter the
world of
German studies in Britain.
And although he has been translated into over forty languages,
including the
substantial four-volume Harvard edition in English, it is primarily
writers on
media, film and photography, and some graphic artists, who have so far
paid
most attention to him in Britain.
This is partly because Benjamin was first introduced here to a wide
audience on
the television screen, as far back as 1967, by John Berger in his Ways
of
Seeing (the book of which was recently reprinted); but it is also
because
Benjamin is strongly embedded in German and French culture and, however
engrossing, original and exciting to read, is difficult to orient in
the
English-language literary world, with which he had little to do beyond
a surprising
weakness for Arnold Bennett and Somerset Maugham. However, the more we
get to
know the real Benjamin emancipated, though never completely, from the
Jewish
half-mystic, half-Marxist between-all-stools intellectual bequeathed us
by
Gershom Scholem and Theodor Adorno, the keepers of his flame after his
early
death (he was forty-eight) - the more he comes to resemble what we once
knew as
the individual homme de lettres, in
the style of Edmund Wilson, or Cyril Connolly, whose own more
pessimistic Unquiet Grave sometimes recalls
Benjamin's One-Way Street not only in
form, just as Connolly's Enemy of Promise
sometimes recalls Benjamin’s Berlin
Childhood. On the one hand, Connolly's hapless Palinurus; on the
other, the
"bucklicht Mannlein" (the little hunchhback), that imp of ill fortune
which dogged Benjamin.
This massive book, partly a
biography of Walter Benjamin, and partly a discursive/ descriptive
commentary
on his work, remained uncompleted on the author's death and was first
published
in French in 2006. The reader is not helped by the seventy-page
foreword by its
French editor, Florent Perrier, whose dazzling characterization of
Benjamin,
complete with its own virtuoso piece of research on Benjamin's
chiffonier, is
strictly redundant because it barely mentions Jean-Michel Palmier's
book and
tells us nothing about him. Not until an Editor's Note on page 1,205 do
we
learn the extent of the unfinished material included (two of the five
parts),
and that the editorial policy, in the case of these two unfinished
parts, was
to include everything possible, as a gesture of loyalty towards an
author who
sometimes drafted his texts up to five times. From the book's jacket we
learn
that Palmier taught aesthetics and art history at the University of Paris
1 and died aged fifty-four in 1998.
Palmier writes
chronologically, with rich thematic diversions. His aim is not to
synthesize
but to "deconstruct" and bring out the tensions and make contemporary
a work that "can only be read with a beating heart". The palimpsest
of quotation and discussion of secondary literature that extends to
myriad
footnotes makes for demanding reading. The discussion of Benjamin's
pampered
childhood as the son of a wealthy antique and carpet dealer living in
the
smartest part of Berlin is particularly rich, drawing on the two great
autobiographical texts, Berlin Chronicle
and Berlin Childhood, the first
providing the raw material (by no means all used) for the second; a
characteristic 700-word footnote explains the significance of this.
Palmier
gives a detailed account, accompanied by quotation from Benjamin's rich
correspondence,
of his part in the Youth Movement, in which in 1913/14 he played a
leading
role, but in which he ended up isolated, between the more political
(anarchist
rather than socialist) radicals, including the later socialist, even
Marxist,
psychoanalyst Siegfried Bernfeld, and the romantic youth cultist
followers of
Gustav Wyneken, Benjamin's first inspiration in the Movement. All this
came to
an end with the outbreak of the First World War - celebrated by Wyneken
- and
the suicide of Benjamin's close friend, Fritz Heinle.
The three male friendships of
the greatest consequence to Benjamin were those with Gershom Scholem,
Theodor
Adorno and Bertolt Brecht (in chronological order of their meeting).
Palmier
does justice to all three relationships. Most commentators on Benjamin
have
followed Scholem in accepting that the Jewish mystical element,
particularly in
his early thought and writing, greatly encouraged and influenced by
Scholem,
was a positive, necessary element in his work. For a long time it was
difficult
to deny this, particularly in Germany.
Palmier lets the story speak for itself, in great scholarly detail,
without judgment,
but with scrupulous attention to the biographical dimension, including
Scholem
and Benjamin's close friendship which began in 1915 and never ended,
but was
subject to tension when Benjamin was caught between Scholem's
increasingly
urgent calls for him to move to Palestine and his own ambition to
become the
leading literary critic in Germany.
Palmier is unusual in giving
a context to the question of the political censorship of Benjamin's
work by
Adorno, and the latter's criticism of Benjamin's use of Marx, at a time
when Benjamin
was financially and even existentially dependent on the Institute of Social Research. Palmier points
out that the Institute
was itself leading a precarious exile existence (in Paris,
awaiting transfer to the USA),
in the context of post-New Deal America
and the Moscow Trials, and therefore had to proceed with political
caution. He
does not excuse Adorno's intellectually brutal treatment of his friend,
but
makes it comprehensible. Benjamin stood up remarkably well to the
seemingly
tactless tone of Adorno's censorious letter of November 10, 1938, which
criticized and rejected his long article "The Paris of the Second
Empire
in Baudelaire" (in Volume Four of the Harvard Benjamin), at one of the
darkest moments of his life, when he most needed publication and
support. Far
from buckling under Adorno's criticism, he revised the article, aware
that
Adorno and the Institute were his only possible lifeline.
In March 1936, Adorno had
written to Benjamin criticizing his "Work of Art" essay. "My own
task is to hold your arm steady until the Brechtian sun has finally
sunk
beneath its exotic waters." Yet it was precisely to that sun that
Benjamin
had already turned, having spent considerable time living with the
Brecht
family in Denmark
(for months at a time, from 1934 onwards).
Palmier
does justice to the Brecht/Benjamin relationship, concentrating on
Brecht's
vital influence, through his work, on the literary theory which
Benjamin developed
in face of the rise of fascism. This strictly functional theory of art,
expressed in Benjamin's essay "The Author as Producer", with its
praise of the Soviet Russian Tretyaakov (albeit already a dissident,
soon to be
shot), makes Palmier a little uncomfortable, as does the famous call at
the end
of the "Work of Art" essay: "Such is the aestheticizing of
politics cultivated by fascism; communism responds with the
politicizing of
art". This position was not a general aesthetic manifesto, but a
response
to a particular situation, even if it was - as Palmier points out - a
little
late in 1939 when it was published, when even the Popular Front had
been and
gone.
Palmier has written nothing
short of an encyclopedic work from which every reader of Benjamin who
can read
French or German will greatly benefit. It is a pity that it remained
unfinished
owing to its author's early death. It is also regrettable that a great
publisher like Suhrkamp is unable to give such an important book a
proper
index. A translation into English would be a luxury rather than a
necessity.
Bài thơ không đề
Tặng Anh Trần
Có được mấy người
Đọc những dòng phân ưu trên
tờ báo chợ
Hay chỉ có một mình ta
Và những giọt nước mắt
Những giọt nước mắt nóng,
Khóc cho ai ?
Cho người đi hay người còn ở
lại,
Chắc là cho cả hai.
Nhỏ ơi! Cả một khung trời thơ
dại,
Vẫn còn nguyên vẹn ở đâu đây
Trong hồn ta, trong dòng
chảy của con sông miền quê ngoại.
Sông ơi, sông đục ngầu phù sa,
Ta thương sông như thương
người bạn tình vắng mặt ở đâu xa.
Nhỏ ơi!
Cả một cuộc đời thăng trầm
Như sóng biển ngoài khơi.
Sinh ly tử biệt,
Người đi thanh thản,
Người ở lại đau thương.
Nhỏ ơi!
Hãy lấy khăn che phủ những
tấm gương,
Để người đi không đau lòng
khi còn ở lại,
Để chỉ một mình ta nhìn thấy
ta.
Trong nỗi sầu miên viễn.
Thu 2010
Thảo Trần
The Nobel Prize in Literature
2010
Mario Vargas Llosa
$17.95
WHEN a master novelist,
essayist, and critic searches for the wellsprings of his own work,
where does
he turn? Mario Vargas Llosa-Peruvian writer, presidential contender,
and public
intellectual-answers this most personal question with elegant concision
in this
collection of essays. In "Four Centuries of Don Quixote," he revisits
the quintessential Spanish novel-a fiction about fiction whose
ebullient prose
still questions the certainties of our stumbling ideals. In recounting
his
illicit, delicious discovery of Borges' fiction "the most important
thing
to happen to imaginative writing in the Spanish language in modern
times"-Vargas Llosa stands in for a generation of Latin American
novelists
who were liberated from their sense of isolation and inferiority by
this
Argentinean master of the European tradition.
In a nuanced appreciation of
Ortega y Gasset, Vargas Llosa recovers the democratic liberalism of a
misunderstood radical-a mid-century political philosopher on a par with
Sartre
and Russell, ignored because "he was only a Spaniard." And in essays
on the influence of Karl Popper and Isaiah Berlin, the author finds an antidote
to the
poisonous well of fanaticism in its many modern forms, from socialist
utopianism
and nationalism to religious fundamentalism. From these essays a
picture
emerges of a writer for whom the enchantment of literature awakens a
critical
gaze on the turbulent world in which we live.
Mario Vargas Llosa's many
novels include The Feast of the Goat, The Storyteller, Aunt Julia and
the
Scriptwriter, and, most recently, The Bad Girl. In 2006 he presented
the
Richard Ellmann Lectures in Modern Literature at Emory University,
entitled "Three Masters," which were adapted for this volume.
THE RICHARD ELLMANN LECTURES
IN MODERN LITERATURE
*
Lại nói chuyện mê đọc sách.
Trên TLS, số 7
Tháng 11, 2008 điểm sơ sơ [in brief] cuốn tiểu luận mới ra lò của tay
Vargas
Llosa, Wellsprings
[202 pp. Harvard University Press. US 17.95], gồm 7 tiểu luận, một
trong số đó,
là sự diễn giải, interpretation cuốn Don Quixote của Cevantes.
Nhà văn xứ Peru miêu tả Quixote, như là
một tay bị gậm nhấm, bào mòn bởi một cái đói khủng khiếp: đói đọc tiểu
thuyết,
giả tưởng, và liền đó, Llosa, “giật mình mình lại thương mình sót sa":
Quixote đói khát làm sao thì tớ đây cũng rứa, nhưng với ông, là một sự
đói
“thuốc, sái, sảm”: đói cơn “yên sĩ phi lý thuần”, inspiration, đói niềm
hứng khởi,
những khi ngồi trân trân trước trang giấy trắng, và không thể đẻ ra
được một
chữ nào.
Vargas Llosa phán, độc giả thì tự đồng nhất họ với Don Quixote, kẻ bị
mồi
chài, dụ khị
bởi điều không thể, và sa đọa vì nó, who ‘succumbs to the temptation of
the
impossible’, thay vì, làm một tên Sancho Panza, bị cầm tù bởi điều khả
thi, là
chuyện thường ngày ở huyện, là cái thường nhật thảm hại, là thảm kịch
của cái
vô ích, tức là bằng lòng là một kẻ trần tục.
Ui chao, lại nhớ đến Bông Hồng Đen, và cái
gật đầu, "Yes, I do" tuyệt vời của em: Ta thương mi, vì mi muốn
điều không thể.
Em phán bằng tiếng Tây, thế mới sướng một đời Gấu chứ: Je t’aime
parce que
tu veux l’impossible!
NKTV
GNV mê
đọc ‘tạp ghi’ hơn là đọc tiểu thuyết của Vargas Llosa, chỉ ít lâu sau
này, trước
khi ông được
Nobel, mới mầy mò tới mấy cuốn tiểu thuyết.
Cuốn ‘tạp ghi’ mới nhất của
ông, Wellsprings,
2008, trong có bài về Isaiah Berlin, đã được viết từ lâu, và được in
trong Making
Ways, 1996. Tò mò, GNV đọc thử, thì hoá ra đây là 1 trong những
người
mà Vargas Llosa
thực sự ngưỡng mộ. Bài viết ‘Những đứa con của tiểu thuyết’, của GNV,
là từ ‘Sự
thực của
những lời dối trá’, 1990, trong Making Ways,
cộng thêm một số tư
tưởng của Kundera,
Sartre…
Vargas
Llosa
sinh năm 1937, cùng
tuổi GNV, và do đó, cũng có cùng những bận tâm, và những ông thầy.
Ông bye bye Satre, sau câu tuyên bố [của Sartre]: Đứng trước đứa trẻ
chết đói,
cuốn Buồn Nôn [của Sartre]
chẳng có ký lô nào!
Thoạt đầu ông mê Sartre, và không làm sao chịu nổi Camus, nhưng chỉ mãi
sau
này, ông mới lại khám phá ra Camus, cùng với cả nhân loại!
Bài viết của ông về Camus, thật là tuyệt vời, nhân dịp kỷ niệm 50 năm
Camus ra
đi, TV đã dịch thuật, như là một ‘tribute’ dành cho nhà văn của một
thời mới
lớn của GNV!
Cái
vụ
ông thoi sưng mắt,
chảy máu mũi ròng ròng, ông bạn quí, nhà văn Nobel, Garcia Marquez,
như
trên net có tay cho biết, liên quan đến bà vợ Vargas Llosa, bà này mò
đến than
thở với
bạn chồng, khi Vargas Llosa chạy theo một em. Bạn quí an ủi chắc cũng
kỹ quá,
và thế là, khi gặp lại Garcia Marquez, ông chồng bèn cám ơn cái sự an
ủi vợ tao của mi, bằng trái đấm!
*
Cũng
xin nói
ngay, không quan tâm, không phải tôi nghĩ Vargas Llosa không xứng đáng.
Không
phải. Từ lâu tên tuổi ông đã vang dội khắp thế giới và được xem là một
trong
vài cây bút viết văn xuôi bằng tiếng Tây Ban Nha vĩ đại nhất trong nửa
thế kỷ
vừa qua. Tôi chưa đọc cuốn tiểu thuyết nào của ông, nhưng lại đọc khá
nhiều
tiểu luận và các bài ông trả lời phỏng vấn. Thích. Thấy, ở ông, cả sự
uyên bác
lẫn sự lịch lãm; cả sự sâu sắc lẫn sự tinh tế, vừa rất sách vở vừa rất
đời thường.
Nói chung, tôi phục ông. Hơn nữa, mến ông.
NHQ
Phán
kiểu ‘huề vốn’, ‘vô tội vạ’ như thế này, thì chẳng cần đọc
Vargas Llosa!
GNV có thể mượn cái đoạn gạch đít trên, áp dụng vào chính.... NHQ, cũng
đặng!
Hà, hà!
Từ
trước giờ, chưa thấy Thầy Cuốc nhắc tới Vargas
Llosa, và thực sự mà nói, GNV không nghĩ, ông đọc Vargas Llosa, và nếu
có, thì
qua
trang TV.
Tay NL viết, trong Blog của mình, ông không phải là fan của Vargas
Llosa, và tôi
nghĩ, đúng. Thời của Vargas Llosa qua rồi. Như 1 tay mũi lõ nào
đó nói,
cho muộn quá!
Một
cách nào đó, cho
Vargas Llosa, là cho… Sartre, sau khi ông từ chối, và chết, từ đời nảo
đời nào
rồi.
Cho là cho cái tinh thần nhập cuộc, dấn thân, từ hiện sinh mà ra. Báo
Tây nhận
ra điều này.
Bởi thế, ngay Vargas Llosa mà còn ngạc nhiên, này đừng có nói rỡn cha
nội!
Như vậy, tại sao sự muộn màng này?
Tay thư ký Nobel giải thích, ông,
Vargas Llosa, là một nhà kể chuyện thiên
bẩm. Đó là 1 trong những lý do Vargas Llosa được Nobel năm nay, và lý
do này
nằm bên
ngoài vòng hoa đầu.
*
Vargas Llosa rất mê
Faulkner,
cũng như bạn quí của ông, mà ông đã từng thoi, là Garcia Marquez, nhưng
trong
hai người, Garcia Marquez học được lối viết của thầy, theo Gấu.
Garcia
Marquez đã từng kể lại
cú mặc khải của ông, nhân lần đọc… Kafka.
Trên tờ
Điểm Sách Paris (The
Paris Review interviews, Writers at Work, 6th Series), khi được hỏi bắt
đầu
viết như thế nào, Gabriel Garcia Marquez
cho biết, khi học đại học Bogota, những bạn bè mới quen biết ở đây đã
giới
thiệu ông một số nhà văn đương thời. “Một đêm, một người bạn cho tôi
mượn tập
truyện ngắn của Franz Kafka. Khi về nơi trọ, tôi mở ra, bắt đầu đọc
‘Hóa Thân’,
và dòng đầu tiên gần như đánh văng tôi ra khỏi giường. (The first line
almost
knocked me off the bed). Tôi quá đỗi ngạc nhiên. Dòng đầu như sau:
‘Buổi
sáng đó, Gregor Samsa thức giấc và thấy mình biến thành một con bọ ở
trên
giường.’ Khi tôi đọc dòng đó, tôi nói với tôi, mình chưa từng gặp một
con người
nào được phép viết một điều như vậy. Nếu biết, tôi đã khởi sự viết từ
đời nảo
đời nào rồi.”
Chất
hiện thực huyền ảo ở
trong văn chương của Vargas Llosa không tới bằng của Garcia Marquez,
theo Gấu,
một phần là do ông quá mặn với vai trò dấn thân của 1 nhà văn, và điều
này, là
từ Sartre, như trong bài viết về Borges, mới được in lại trong Wellsprings:
Khi là 1 sinh viên, tôi mê
Sartre, và rất tin, firmly believed, quan điểm của ông ta về sự dấn
thân của nhà
văn vào thời của riêng mình, và vào cái xã hội mà anh ta sống ở trong
đó, rằng,
“chữ là hành động”, “words were actions”, rằng, qua cái sự viết mà một
người, đàn
ông hay đàn bà, có thể ảnh hưởng lịch sử. Bây giờ, những ý tưởng như
thế xem ra
thật ngu ngơ, khờ khạo, naïve, và có thể nói, tẻ ngắt, tedious – chúng
ta sống
trong 1 thời đại rất ư là bi quan về cái gọi là quyền năng của văn
chương cũng
như là của lịch sử - nhưng vào thập niên 1950, quan niệm thế giới có
thể thay đổi, trở nên tốt đẹp hơn, và văn chương có phần đóng góp tới
chỉ của nó vào vụ này, quan điểm đó đã 1 thời hớp hồn đám con nít chúng
tôi!
Looking For Laos
Tìm Xứ Lào
Ngô
Bảo
Châu, Nobel Toán
Gấu
sợ rằng cái vụ đọc sách
như Đức Tăng Thống THT phán - đang ‘đại trà’ ở xứ Mít, qua hằng hà sa
số
những
tác phẩm của thế giới, được dịch ra tiếng Việt, như là một bằng chứng -
là để 'chia sẻ những lỗi lầm của VC',
'làm quen' với sự độc ác, 'xử huề' Lò Cải Tạo, đúng như Nabokov cảnh
cáo,
khi đọc
Don Quixote.
Và đây
đúng là một Tội Đại Ác
*
Theo GNV, tất cả cái đọc của Mít
trong lẫn ngoài nước, là phải, để làm sao trả lời cho được câu hỏi:
Tại sao
‘sau’ 30 Tháng Tư 1975 ?
Chúng ta tới "sau", và đây là [vấn đề] cân não của thân phận chúng
ta.
Sau, là sau cái điêu tàn chưa từng có trước đây - do tính thú vật chính
trị
của thời đại chúng ta - về những giá trị con người, và những hy vọng.
Nhân
Văn
Trong
những giải thưởng văn học,
sở dĩ giải Nobel văn chương, được quan tâm nhất, vì, một cách nào đó,
nó không thực sự ‘chỉ’
liên quan tới văn học, mà còn tới phận người nói chung, và phận người
nói riêng,
nghĩa là, liên quan tới cái thời mà nhà văn được giải, sống.
Chính trị là theo
nghĩa đó.
Nên nhớ, ông Nobel, do khám
phá ra, và làm giầu sau đó, nhờ thuốc nổ, hối hận quá, khi chết mới di
chúc làm
giải thưởng.
Có thể vì thế, Nobel văn chương luôn có mùi sám hối, cũng nên!
Nếu nói
như Thầy Cuốc, trong
bài viết mới nhất trên Blog của Thầy, về ‘tiêu chí’ [GNV không hiểu ý
nghĩa đúng
của từ này, được trong nước sử dụng] của Nobel, là 'xuất sắc', và 'lý
tưởng', [lý tưởng gì chứ?, lý tưởng giết người, như trong Đường ra trận mùa này đẹp lắm, ư?],
sai.
Chứng
cớ, những Herta Müller,
2009, Elfriede Jelinek, 2004, Imre
Kertész, 2002, Gao Xingjian,
2000, thí dụ,
chẳng ai
thèm đọc họ, trước và có khi, ngay cả sau khi được Nobel. Tất cả những
giải thưởng,
trên, đều liên quan tới tội ác của nhân loại nhiều hơn là văn chương!
Cũng
cần đi một đường ghi chú
về cái phận người nói riêng. Sở dĩ Mẽo, sau này, [sau Faulkner], chẳng
anh nào
được Nobel văn chương, dù xuất sắc, dù lý tưởng cỡ nào, thí dụ như
Mailer, như Austen,
như Roth, ấy là vì chỉ lo tới cái phận người riêng tư của Mẽo thôi, tức
vấn đề
di dân.
Tay thư ký Nobel nói thẳng ra điều
này, thế là cả nước Mẽo điên lên!
Đâu phải tự nhiên, xuất sắc như Borges, không hề được đề nghị Nobel?
Ông ta
chỉ lo chuyện bất tử, vĩnh cửu, và khi rảnh, yết kiến Pinochet, và xưng
tụng, Ngài là một đấng phong nhã!
GNV
thực sự tin rằng, Mít còn
lâu mới được Nobel văn chương, chỉ tới chừng nào, có một Mít nào đó,
giải ra
câu hỏi hắc búa trên, may ra!
Nobel Toán giải ra được.. một nửa câu hỏi hắc búa:
Cái Đẹp Toả Sáng Của Cái Ác Bắc Kít!
Hà, hà!
Cái
Phần Tối, Cùng Hung Cực Ác của Cái Ác Bắc Kít,
chưa có ai dám rớ tới!
Đâu phải tự nhiên mà Tô Hoài gật đầu cho tên đệ tử VTN tha hồ viết về
Sư Phụ?
Một đấng Ác Quán Mãn Doanh như Tô Hoài mà Ngài DT khen nức nở, viết văn
đầy
tài, đầy tình! Luôn luôn trẻ thơ!
Bất
giác GNV lại nghĩ đến cái tay sĩ quan Hồng Quân trong Nhà
Hội của Martin Amis, anh ta bốc
phét, chỉ hiếp phụ nữ Đức mà giải phóng được nước Đức ra khỏi họa
Nazi.
Cũng
thế, là TH, qua ‘thế thân’, trong Ba
Người Khác,
chỉ nội hiếp dân quê Bắc Kít mà giải phóng họ khỏi đám địa chủ trong vụ
Cải Cách Ruộng Đất!
Trang
Kertesz
Qui a
peur de Slavoj
Zizek?
Shostakovich:
Lề
phải hay lề trái?
Witness of
Poetry
Linda Lê :
“J'aime que les livres soient des brasiers"
Bà vừa được học
bổng Cioran cho một dự án viết sách về những người vô tổ quốc…
Tôi chỉ mới bắt
đầu viết. Và sẽ là một suy tưởng về sự khác biệt, về cái còn lại của chủ nghĩa nhân bản.
(1) Tôi muốn trở lại với một số
khuôn mặt thật thân quí đối với tôi, như Marina Tsvetaïeva, và nói tới
những nhà
văn ít được biết tới, như Benjamin Fondane,
một
người viết bằng tiếng Pháp. Cả hai đều là nạn nhân của những chế độ
toàn
trị. Sau khi biết lưu vong, họ có một kết thúc bi thảm. Tsvetaïeva tự tử khi trở về lại Liên Xô,
sau 14 năm lưu vong tại
Pháp, và Benjamin Fondane thì chết
tại Auschwitz… Trong cuốn sách này
tôi còn nói tới một
số nhà văn, là những di dân nội xứ. Những tiểu thuyết gia như Thomas Bernhard người đã tố cáo những
tì vết của xứ
sở của chính họ và chẳng cảm thấy đồng điệu gì với đồng bào của mình.
Sẽ là một
sự kính trọng, tỏ lòng biết ơn, gửi tới tất cả những người rất chịu câu
của nhà
thơ vùng Bretagne,
Armand Robin: “Với mọi
mảnh đất, thì ta vẫn sẽ
chỉ là một kẻ xa lạ”.
Đúng là những lời dữ dằn, ác liệt luôn rong ruổi cùng với
tôi.
(1)
Nous qui vivons à l'"ère de l'Épilogue", sur
les ruines de
l'Auschwitz et du Goulag, devons-nous
"réapprendre à
être humain"? Faut-il inventer un nouvel humanisme?:
Chúng ta sống thời
kỳ
Chung Cuộc, trên những điêu tàn của Lò Thiêu và Lò Cải Tạo, liệu chúng
ta phải
lại học làm người? Phải phát kiến ra một chủ nghĩa nhân bản mới?
Francois L'Yvonnet phỏng vấn Steiner, trong Man Rợ Dịu Dàng, La
Barbarie Douce, thực hiện tại Paris, ngày 3 Tháng Hai, 2000.
Thư
gửi bạn văn
Sept
2010: Nữ tiểu thuyết gia Pháp
Ghi chú
trong ngày
Cần
phải thú thật một điều:
tôi không quan tâm mấy đến các giải thưởng văn học, ngay cả giải Nobel.
Bởi
vậy, mấy tuần vừa rồi, mặc dù biết giải thưởng sắp được công bố, tôi
cũng không
có chút tò mò hay nôn nao nào cả. Cũng không có ý định viết. Nhưng sáng
nay,
vào mạng, đọc báo nào cũng nhắc đến Mario Vargas Llosa và cái giải
thưởng Nobel
văn chương mà ông vừa nhận được, tự nhiên thấy ngứa ngáy.
Thôi thì viết.
NHQ
Tôi dừng lại hơi
lâu ở trường hợp Hiếu Chân, vì là một biệt lệ, có thể là duy nhất,
nhưng có
nguy cơ bị khuếch đại và xuyên tạc.
DT
Note: Mỗi ông hách
một kiểu! NQT
*
Giải Nobel quả là một ám ảnh
nhức nhối đối
với TQ. Và nó làm họ khùng. "Chúng ta còn bao xa so với nó? Liệu chỉ
‘xém 1 tí’,
là tới, chăng?" (1) Đó là cái tít của 1 chương trình khoa học TQ, trên
màn
ảnh TV nhà nước mấy
năm trước đây, và những thảo luận, chát chiếc thì nở rộ trong phạm vi
cả nước. Bị
thúc đẩy bởi cả hai, sự bất an và lòng kiêu ngạo, chính quyền và giới
khoa bảng
theo đuổi Nobel trong cả hai giới khoa học và nhà văn, căng đến nỗi
chẳng khác
chi một chiến dịch, và quả đúng như vậy!
“Nhiệm vụ cuỗm cho được 1 cái
Nobel - được
coi như là cái hộ chiếu để được sự nhìn nhận của thế giới đã làm nở rộ
những cuộc
diễn thuyết, tạo ra những giải thưởng văn chương nhà nước, những phái
đoàn tới
Thụy Điển, và hằng hà những bài viết”, Julia Lowell, một chuyên gia TQ
người
Anh viết, trong “The Politics of Cultural Capital”, cuốn sách của bà xb
năm 2006, đã chỉ ra cho thấy cuộc truy tìm Nobel Văn
Chương của TQ.
Vào thập niên
1980, TQ coi những cú như được hân hạnh tổ chức Olympic Games, World
Cup, được
vô Tổ Chức Thương Mại Quốc tế… là đưa thế giá TQ lên tới 9 tầng mây. Ám
ảnh “Làm
thế nào vớ cho được Nobel” biến thành‘mặc cảm Nobel’, một vấn nạn liên
quan tới sức khoẻ tâm thần của cả nước.”Giải Nobel văn chương trở thành
một nguyên
nhân đưa đến ‘trục trặc tâm lý’, một bằng chứng, mà giá trị và quyền
năng, như TQ
tưởng tượng, thì vượt ra khỏi sự quan trọng đích thực của nó, hay giá
trị trao đổi
trong văn chương thế giới”, Lowell viết.
Nhưng, hỡi ơi,
khi TQ, sau cùng, thực sự vớ được giải Nobel văn chương, thì nó lại
chẳng giống
như tất cả mọi người chờ đợi, ao ước, và hy vọng: giải thưởng về tay
một nhà văn
lưu vong gốc TQ, sống ở Pháp, là Cao Hành Kiện. Tác phẩm của ông, phạng
nhà nước
TQ ra trò, thế là nhà nước TQ bèn đi một đường tẩy chay, tố cáo mấy ông
Nobel có
hậu ý đen tối về chính trị, khi trao cho thằng cha chết tiệt đó, và
giải thưởng
thì mất mẹ nó mất tính hợp pháp rồi! (CHK sau được ghi là nhà văn
“Tây”. Cũng
giống ‘ca’ NBC, được ghi là nhà toán "Tây", đối với xứ Mít).
TQ đã từng gặp tình
trạng tương tự, khi Đức Dalai Lama được Nobel Hòa Bình vào năm 1989.
Mặc dù họ
vẫn coi Ngài là một công dân, Đức Dalai Lama sống lưu vong từ năm 1959,
trong tình
trạng chống đối nhà nước TQ. Và khi nhà lãnh đạo Tây Tạng được Nobel
Hòa Bình
thì giới chức TQ thấy cần phải giải thích cho chính nó, tại làm sao
chuyện này lại
xẩy ra! Một báo cáo nội, thật lạ lùng thú vị, vào thời kỳ này, do tổ
chức nghiên
cứu được nhà nước bảo trợ thực hiện, cho thấy nhà nước TQ làm ra vẻ
đếch cần, và
rẻ rúng giải thưởng, [mặc dù TQ đã trải qua nhiều năm cố gắng làm sao
giành cho
được]. Báo cáo được in trong “Internal Analysis”, thuộc ‘the Tibet
Autonomous
Region Academy of Social Sciences’, giúp chúng ta tưởng tượng ra cuộc
nói
chuyện giữa đám chóp bu nhà nước, sau khi nhà văn hiện đang ngồi tù
được Nobel
Hòa Bình:
“Giải thưởng
Nobel Hòa Bình luôn luôn gây tranh cãi, luôn luôn là một thứ khí cụ
dùng vào việc
đấu tranh chính trị, rất thường xuyên bị chỉ trích, và chê trách. Lê
Đức Thọ chẳng
đã từng ném nó vô sọt rác! Những người được nó thì như Havel,
Sakharov, Lech Walesa. Thành thử, thường xuyên giải thưởng cao quí
này về
tay những kẻ khủng bố, hay những chính trị gia phục vụ quyền lợi của tư
bản…. Giống như bướm mà lại cứ la làng, em còn trinh.”
[Ui chao, báo cáo
nhà nước mà tới cỡ này, thì trách gì Thái Dúi và cái còm của hắn ta!]
Biết
được cái sự khát khao giải thưởng của nhà nước TQ chúng ta mới thực sự
hiểu
được phản
ứng của họ, khi, lần này, người tù đang ở tù được giải thưởng. Chỉ vài
giờ sau
khi Nobel Hòa Bình được trao cho Lưu Hiển Ba, Bộ Trưởng Ngoại Giao TQ
ra đòn:
“LHB
là một tên tội phạm, đã bị bỏ tù vì vi phạm luật pháp TQ”. “Cho hắn ta
giải thưởng
là hoàn toàn đi ngược lại nguyên lý của giải thưởng và còn là phỉ báng
giải thưởng
hòa bình”
(1)
Lại nói chuyện "xém một tí".
Câu chuyện tiếu lâm này, Gấu nghe hồi ở tù VC.
Một anh Liên Xô nói phét, nước tớ
sáng chế hỏa tiễn bắn
tới Mặt Trăng. Mấy đàn em Đông Âu thấy đàn anh nổ quá, lắc đầu; đàn anh
sửa
sai, chưa tới, nhưng xém một
tí, thì tới.
Cứ đà đó, thi nhau nổ. Tới đàn em Việt Nam, nhỏ nhẻ thưa mấy anh, ở
nước
"chúng em", "gái" bi giờ (2), nhờ ơn Đảng, đẻ bằng lỗ đít!
Mấy anh kia trợn mắt, trợn mũi, anh VC nhẹ nhàng buông câu, thì cũng xém một tí
!
(2) Thay vì nói, người đẹp, mấy anh này nói, gái đẹp.
NKTV
|
|