Gấu thực sự không đọc Salinger, những ngày mới lớn. Cái cuốn tiểu thuyết làm tan nát tuổi trẻ của Gấu đúng là cuốn Kẻ Xa Lạ của Camus. Nhờ nó mà viết được cái truyện Những Con Dã Tràng, nhưng khi được ông anh khen, thì Gấu lại hoảng, bởi vì trong lời khen của ông, qua bà cụ của anh, thì hình như là một lời nhắn nhủ, theo cái kiểu "Tôi không cầu chúc anh thuận buồm xuôi gió", của HNH!
Ông anh nói với bà cụ, nó sẽ đi xa hơn DNM.
Đi xa hơn?
Muốn đi xa hơn, thì phải... đọc.
Mà đọc sách Tây cơ!
Đọc, vớ được cuốn La Nausée thế là đọc tới, đọc tưới cũng được, nghĩa là đọc bừa, từ nào không biết thì bỏ, để đó, tính sau!
Và cái câu văn trong Buồn Nôn làm Gấu cầm viết được trở lại, đọc trong lúc chờ BHD tại một quán cà phê Tầu, cà phê vợt, cà phê túi, đó là cái câu, nhớ đại khái, tôi tự hỏi tại sao lại sợ hãi một thế giới bình thường như vầy, tôi nghĩ là tôi đã khỏi bệnh.
Bệnh, là do cú đánh của Camus.
Đúng ra, là do ăn  mấy phát đạn của Meursault mà không chết!
Nhưng chỉ đến khi đọc Faulkner, mà phải đọc đúng cuốn Absalon, Absalon!, thì Gấu biết ngay, đây là tác phẩm, đây là ông Thầy mà thằng cu Gấu Bắc Kít cần!
Gấu nhận ra ngay, Colonel Sutpen là bà con của Gấu!
Có thể nói, tất cả cái phần đầu của Absalon, Absalon!, khi anh chàng sinh viên Nam Bộ khăn gói quả mướp ra Hà Nội học Đại học, và được một bà cô kêu lại gặp bà, để nghe bà kể chuyện về Miền Nam, những chuyện kể của Cô Tư thoát thai từ đó, dù Cô Tư chưa từng đọc Sartre, chẳng biết gì về hiện sinh, lại càng không biết gì về Faulkner!

Có thể nói, chính cuốn Absalon, Absalon! và tác giả của nó, mò đi kiếm Gấu, chứ không phải ngược lại!
*
January 29, 2010
Remembering Salinger: Joshua Ferris
Last night in Philadelphia, my friends and I were having dinner at Radicchio, a restaurant on the border of Old City and Northern Liberty, discussing the sudden news of J.D. Salinger’s death. We talked about “The Catcher in the Rye” and wondered what book, if any, coming in its wake, had been as galvanizing, controversial, wildly popular, and accomplished. “Iconic” was the word. “Catch-22”? “Portnoy’s Complaint”? Perhaps, maybe—but in the last twenty or thirty years? Any book of real literary chops that everyone had read the way everyone read “Catcher,” as everyone still reads “Catcher”? We agreed there probably wasn’t, and wondered further, Was that a failing of book writers, or a further sign of the faltering literary temple? The three of us being book writers, we preferred to blame anything but the book writers: the withering audience for serious novels, the dissipation of a centralized critical apparatus, the era’s technological trammeling. The allure of sunny days, for that matter. Anything but the book writers.
Soon Michael Buscio, a waiter at Radicchio, brought out our food, cautioned us that the plates were hot, and spotted “The Catcher in the Rye” sitting on the table. Buscio is a tall man with a thin, angel-fish-type face who talks with the swaggering cadences of a Goodfella. “I see you got ‘The Catcher in the Rye’ there,” he said. “That’s a good book.” He hadn’t heard about Salinger’s death. “He died today? Oh, too bad. That’s a good book.” He’d read it first in high school, and then a second time when, he said, “I got more of what it’s about. First time was for school, and I never liked to read what I had to read.” The book spoke to him, as it seems to do nearly unfailingly to everyone, in a personal way. But he wasn’t unaware of the ambiguity of interpretation. “I mean, it also turned people into assassins, you know?” he said, in reference to Mark David Chapman’s murder of John Lennon.
These days it’s hard to imagine a novel cited as motivation for murder, but such was the power of Salinger’s book. What accounts for that power is tricky to parse, but it probably doesn’t have much to do with all the qualities that make it—and “Nine Stories,” and “Franny and Zooey”—so goddam good to a writer, like the unspooling of one limpid and effortless word after another, and a lot more to do with the truth-to-power vibe, the calling-out of all the phonies and so forth, touching a nerve that first appears, with puberty, at adolescence, and whose dark magic is to remain raw and accessible forever, so that the “message” of the book, that loaded and loathsome term, is as gut-punching now as it was sixty years ago. It’s the genuine article of what the back of books call, time and time again, timeless.
Salinger’s narrator in “For Esme—With Love and Squalor,” declares his intention to tell his particular story without worrying about any discomfort he might cause, because “Nobody’s trying to please, here. More, really, to edify, to instruct.” Salinger’s genius is how well he did both at once. “Storyteller, teacher, enchanter” is how Vladimir Nabokov taxonomies the major writer, placing special emphasis on the enchanter. Salinger was an enchanter of the first order, and of a particularly rare breed. He put enchantment at the service of instruction, and vice versa, palatably. He was the American enchanter of the disenchanted.
The conversation with Buscio ended with a discussion of the Apple iPad. He was excited about it: finally something cool to hold that would store a lot of books. “For a single guy, I got a big library at home,” he said. ” ‘The Catcher in the Rye,’ ‘Fahrenheit 451,’ Sun Tze’s ‘The Art of War.’ I’ve read them all. But now I can have them all right there, you know?” That would be a shame in its way, because our conversation was the result of a paperback sitting on a table. But I hope Buscio gets his iPad, and I hope the first download he buys is “The Catcher in the Rye.” A guy could do a lot worse than reread Salinger, in whatever medium. He was a helluva writer.
The New Yorker

Như vậy là tay này không nhắc đến Kẻ Xa Lạ của Camus.
Nhưng câu hỏi ở đây, là:
Vào cái tuổi “Nổi loạn không Duyên cớ” [Rebel without a Cause, xin để ý đến từ Rebel ở đây. NQT] đó, nếu bạn vớ phải Kẻ Xa Lạ, thì liệu bạn có thể đọc luôn cả Catcher, cùng với nó, như tay này tưởng tượng ra, vào cái thời iPad?

Và đây là một câu trả lời, một cái còm, của độc giả The New Yorker:
This article was terrible. You decided to end your remembrance of J.D. Salinger by hoping you waiter gets an I-pad? Look even working class guys who hated school like Salinger! You sir sound like a phony snob.
Posted 1/29/2010, 12:31:31pm by Dylaangell12345678

Look even working class guys who hated school like Salinger!
Coi kìa, mấy anh thợ thuyền thì cũng ghét trường học như Salinger! (1)
(1)
This article was terrible. You decided to end your remembrance of J.D. Salinger by hoping you waiter gets an I-pad? Look even working class guys who hated school like Salinger!
Theo K , cau nay thieu mot dau phay : Look, even working class guys who hated school like Salinger  (Coi do, ngay ca may dan tho thuyen ghet truong hoc thay mo ma cung thich Salinger )
(ps. Salinger tuyet voi nhu vay, co lam sao ma viet bai tuong niem ve ong ay lai chuc ten boi ban mua duoc cai i-pad, hu ??? )
Tks K.
Ui chao. Dịch nhảm quá! NQT
A guy could do a lot worse than reread Salinger, in whatever medium. He was a helluva writer.
Một thằng chả có thể làm đủ thứ chuyện xấu xa tệ hại, chứ cái việc đọc lại Salinger thì nhằm nhò gì!
Như vậy, đã đọc Camus, thì bye bye Salinger!
*
Câu trên cũng dịch sai!
Chán thiệt!
Lý do là đang lo đọc Camus, Orwell, thì gặp cái cú Salinger ra đi, dịch đại, chẳng hiểu cái từ helluva nghĩa là gì nữa. (1)
Cám ơn K, và xin lỗi độc giả TV.
NQT
Gấu gặp đúng tình trạng tẩu hoả nhập ma như vầy, lần dịch một bài về một ông Tây cho talawas. Lúc đó, đang đọc mê đọc mẩn Joseph Roth! (2)
*
A guy could do a lot worse than reread Salinger, in whatever medium. He was a helluva writer.
(Anh ta) đáng ra đã có thể làm nhiều chuyện tệ hơn là đọc lại Salinger chứ, dù là đọc trên phương tiện nào cũng vậy ( sách in, mạng ảo, i-pad ....) . Ông ấy (Salinger) thật là một nhà văn tuyệt vời .
K
Câu ni chẳng ăn nhằm chi đến so sánh các nhà văn, anh Gấu đưa Camus vào làm chi vậy . Thiệt là tẩu hỏa nhập ma quá chừng rồi .
helluva : ( hell of a )

(1) Hell of a (viết tắt, văn nói helluva) có nghĩa là tuyệt, nói theo tiếng Huế "dễ sợ" , nói theo tiếng Bắc "kinh" , "khủng" . Helluva writer : Nhà văn viết hay dễ sợ, hay khủng, hay kinh hồn!
Tks. NQT

(2)
Bu Đa, Bu Đa
Viết về ông Phật mũi lõ này, là phải cho độc giả thấy cả hai nguồn thông tin. Cứ lo thổi ống đu đủ không thôi, là tự sỉ nhục mình và coi thường độc giả.
Chứng cớ: Xin xem Blog Tin Văn
*
Gấu có một kỷ niệm khá thương đau, về ông Phật VC mũi lõ, lần talawas nhờ dịch một bài, nhân khi Phật qua đời.
Gấu lúc đó đang mê mẩn đọc Joseph Roth, bèn ngó sơ, thấy cũng ngon cơm, bèn OK, bèn dịch như máy, bèn gửi. Kết quả, bản dịch đầy lỗi, khiến talawas phải xin lỗi độc giả, và đưa một bản dịch khác thay thế!
*
Jean-Claude Pomonti
Georges Boudarel: «Tôi chỉ là một thằng ngu»
Nguyễn Quốc Trụ dịch
Nguồn

V/v Tình Lơ.
Hẳn là Cô Tư đọc Cuốn Theo Chiều Gió, và bởi vì cùng một nỗi ám ảnh về một Miền Nam sâu thẳm của một William Faulkner, một Margaret Mitchell, mà viết ra nó.
Scarlett và Melanie ở đây là hai chị em giống nhau như đúc. Và thầy giáo Thành trong Một Mối Tình, thì biến thành anh chồng ngớ ngẩn lầm cô chị với cô em, hoặc ngược lại.
Cái không khí chung của tất cả truyện của Cô Tư, vẫn là ảo tưởng về ông anh Bắc Kít ruột thịt cuối cùng hóa ra…  kẻ thù!
Scarlett khi vỡ ra, bèn đoạn tuyệt với ảo tưởng, quyết tâm xây dựng lại thiên đàng Tara, chờ ngày Rhett [chắc là đi học tập cải tạo] trở về!

Một độc giả TV đã khều nhẹ Gấu, Cô Tư làm sao mà đẹp như ông Gấu tưởng tượng ra, như thế!
Gấu này đành phải thú thực, sợ Cô Tư còn đẹp hơn cả những W. Faulkner, những Margaret Michell! Tất cả những sáng tác của Cô Tư đều bàng bạc trong đó, một Miền Nam đã mất, và gốc rễ của nó, phải tính từ thời Adam và Eva bị tống ra khỏi Vườn Địa Đàng, biến thành một lũ “giả-Do Thái” [giả ở đây giống như trong từ ‘giả cầy’!], lang thang khắp miền trái đất, một nửa reo rắc tai ương, một nửa ăn mày lòng thương hại của nhân loại.
*
Quán nhớ
Trong đám bạn nhỏ cùng xóm, lớn lên tản mác, chỉ nó là người đi xa nhất, cách núi sông đã đành, lại còn cách biển, bên nầy bên đó không thể cùng lúc ngắm mặt trời lên. Lâu lắm nó mới về, nó bảo, bây giờ xứ mình cái gì cũng khác, nhờ có tình bạn tụi mầy mà tao còn biết đường về, nhờ một thứ nữa là cái tiệm tạp hoá của dì Hai, may, cứ nhìn tiệm đó mà tao không lạc.
Lối sống văn minh không làm nó quên tiếng "tiệm" ngày xưa, ngày mà cả nó và tôi còn nhỏ xíu, ngày nào má nó cũng kêu thằng Út ơi, thằng Út à, chạy lại đằng tiệm mua giùm má ít đồ. Buổi sáng chạy ra mua tương mua củi về nấu bữa cơm sớm cho má nó lót lòng đi làm phụ hồ, ba đi đạp xích lô, trưa cả hai người về, cho đỡ mệt. Chiều xách chai mua dầu về thắp đèn, bữa nào ba nó vui, muốn nhâm nhi với mấy ông bạn, nó đong thêm xị rượu. Nó biết đi tiệm mua đồ từ lúc còn chưa biết mặt của mấy tờ giấy bạc, ở nhà đưa tiền, nó chạy lại xòe tay ra mấy tờ bạc bèo nhèo đưa dì Hai, "má con dặn mua hết bi nhiêu đồng muối". Dặn mua ít món còn nhớ, dặn nhiều nó phải vừa đi vừa nhẩm, gặp cái chạc cây, vấp ngã, quên mất, lại phải mếu máo chạy về hỏi lại. Ở nhà sai biểu cái gì còn mê chơi, dùng dằng chứ bảo đi tiệm là nó te tái đi ngay, mua món đồ còn dư một vài trăm, thể nào dì Hai cũng thối lại bằng mấy cục kẹo chanh, kẹo dừa xanh xanh đỏ đỏ, ngọt dai dẳng cả một tuổi thơ của đám con nhà nghèo.
Tiệm tạp hóa của dì Hai cất dựa mé sông, nhà nhỏ, hàng hoá chất đầy ra lối đi, treo lùm đùm líu đíu không thấy được đầu người. Nhỏ vậy, chật chội vậy mà dường như hỏi món gì cũng có, gạo củi mắm muối thì nói gì, tiệm có cả những thứ năm thì mười họa mới bán được một lần. Chen chúc nhau những kệ cao kệ thấp, thùng nhỏ, thùng to, hủ sành, hủ mủ... không có cái thứ tự nào cho món lớn nhất như sịa nia thúng mủng, nhỏ nhất như cục đá lửa, cái dao lam... Bạn tôi nói với tôi rằng, mười mấy năm qua, mỗi lần bước vào những siêu thị hàng hóa bày bán hào nhoáng, nó vẫn thường nhớ tới tiệm của dì Hai, nó nói có một cái gì đó đầy sự sống, ấm áp trong cái quán bề hộn, hỗn độn của dì. Nên nhớ nhiều lắm. Nhớ đùm cốm gạo treo trên vách, mấy cái keo đựng bánh kẹp, bánh men, cái diệm đựng củ cải muối để kế bên rổ hột vịt, ở góc nhà là thạp đường mía vàng ong óng, một lần nó lén lấy tay mút thử, dì Hai rầy, "cái thằng sao ở dơ ở dáy vậy con, sao không nói để dì lấy dao xắn cho". Nó còn nhớ nắp đậy trên cái lon đựng tiền lẻ của dì lúc nào cũng dính dâm dấp bột gạo, bội củ năng. Qua bao nhiêu năm rồi, nó vẫn thắc mắc, tự hỏi, làm sao dì nhớ rành vị trí từng thứ hàng hoá trong tiệm của mình, để người ta hỏi cái gì, dì lẹ làng, phăm phăm lôi ra ngay thứ ấy, mà từ cái chỗ đôi khi ta không ngờ tới. Tôi cười, với dì, cái tiệm đó có một trật tự riêng, tụi mình không biết được đâu.
Bởi dì đã mở tiệm hàng này từ lúc chúng tôi chưa được sinh ra. Có vài ba cái tiệm như thế cho xóm lao động nghèo nhưng không có cái nào lâu đời như tiệm của dì. Mỗi gia đình trong xóm nhỏ nầy, ai đi ai đến dì rành hết thảy. Buôn bán lâu năm dì còn thuộc nết ăn, xài từng nhà. Như cậu Ba chỉ thích ăn bí hầm dừa với đường mía, vừa ngọt dừa thanh, dì Chín mê món cháo trắng ăn với cải xá bấu, sáng nào cũng nấu, nhà mợ Bảy thích xài xà bông bột hơn loại kem... Với cư dân trong xóm, khi đã vượt qua được đận cơm ngày hai bữa thiếu trước hụt sau, ai cũng tự hỏi, hồi đó sống sao được nếu vắng những tiệm buôn bán lẻ trong xóm mình ha. Làm ngày nào đủ chi ngày ấy, đủ hai ký gạo, hai trăm đồng muối, năm trăm đồng đường, với bột ngọt, tương, chao... lắt nhắt, vụn vặt, không người bán biết mua ở đâu. Rồi mấy đứa con gái đểnh đoảng như tôi vất vả biết chừng nào, đôi khi không lấy được chồng chứ hỏng phải chuyện chơi, vì lâu lâu vô bếp một lần, đang nấu canh, kho cá, tá hỏa lên trong nhà hết đường hết muối, sai đứa con nít chạy lẹ ra tiệm mua về nêm vẫn kịp, thiệt hú hồn, may quá. Lớn lên, xa nhà, đi rày đây mai đó, nhớ về xóm cũ, từng cái cây ngọn cỏ, con đường dường như mỗi thứ đã trở thành một phần đời... Cả cái tiệm tạp hóa bình dị, mộc mạc của người đàn bà goá chồng hiền hậu mà cả đời chẳng đứa nào quên tên gọi: dì Hai.
Nó lại thăm, dì Hai than lúc nầy già cả rồi, con mắt ngó không thấy đường, đêm nào cũng nghe đau nhức mình mẩy. Dì nắn bóp tay nó (cái bàn tay chuyên môn lén quẹt đường mía ăn), khen lúc nầy con lớn quá, mập ra. Nó cười, thì mười mấy năm rồi còn gì, xóm xưa trở thành phố thị, hàng quán tíu tít mọc lên. Mọi thứ đã đổi rồi, sao dì với tiệm của dì không thay đổi gì hết vậy? Dì Hai cười, nếu cái gì cũng đổi hết thì bây biết đường đâu mà về.
Tôi thấy chút xíu nữa nó đã rơi nước mắt. Nó nén lòng, mếu máo cười, bảo, "Lâu quá, hỏng ăn kẹo của tiệm dì hai, dì bán cho con năm trăm kẹo đi, dì!". Dì cười, "Cái thằng, buôn bán gì, lâu lâu con mới về, dì đãi'", rồi dì lụm cụm lấy cho nó một vốc kẹo dừa.
Hồi xưa nó cũng mê chỉ mỗi món kẹo dừa, mê tới mức cả hàm răng sún hết trọi.
Nguyễn Ngọc Tư
Trích trong quyển "Nước chảy mây trôi"
Nguồn Đặc Trưng

Gấu cũng có một quán nhớ như vậy đó, mặc dù không phải là một cô gái, như nhân vật trong truyện.
"ngọt dai dẳng cả một tuổi thơ của đám con nhà nghèo"... Lớn lên, xa nhà, đi rày đây mai đó, nhớ về xóm cũ, từng cái cây ngọn cỏ, con đường dường như mỗi thứ đã trở thành một phần đời... thì cũng đâu khác, "câu" của Gấu:
Lần thứ nhì bỏ chạy quê hương, cùng nỗi nhớ Sài-gòn là sự thật đắng cay mà tuổi già càng làm thêm cay đắng: Một giấc mộng, dù lớn lao dù lý tưởng cỡ nào, cũng không làm sống lại, chỉ một sợi nắng Sài-gòn....

Tạp Chí Văn Học Tháng Năm, 2006

Đọc lại Camus
Suy tư làm giặc: Penser la révolte.
*
Lịch sử chống lại ký ức?
Thực dân thuộc địa không chỉ là vấn đề mang tính lịch sử. Nó còn cho thấy sự chuyển biến những tương quan giữa chính trị và ký ức.
Thí dụ như ở Việt Nam ngày nay, người dân thèm ra báo, như thời bị ông Tây cai trị!
Và họ nhận ra, Đảng còn tởm hơn Tây!
*
Olivier Todd: Tôi mất năm năm viết cuốn tiểu sử xừ luỷ. Nhưng những lần gặp, khi ngọt như mía lùi, khi mặn đắng như muối. Một bữa, khoảng những năm 1950, tôi ngồi Café de la Marie, công trường Saint-Suplice, với cô vợ trẻ măng, đẹp như tiên. Xừ luỷ dzô, đến quầy ngồi, cặp mắt cú vọ như muốn bóc trần nàng ra. Tôi tức điên lên.
-Tức điên lên, hay là phổng mũi lên?
-Tức điên lên. Tôi quay qua ông bạn ngồi kế, Charles-Roger Leblanc: "Bộ hắn tưởng hắn là ai, thằng khốn này?".
"Thì hắn tưởng hắn là Albert Camus".  Ông bạn còn phạng thêm cho cú nữa!
Nhưng bây giờ cá nhân của ông ta làm tôi hài lòng. Rất ư hài lòng. Không chỉ là một tay quân tử, phong nhã, mà còn lương thiện - và can đảm. [Non seulement un honnête homme - mais un homme honnête - et courageux].