*


















Chúc Mừng Năm Mới

JD Salinger dies, aged 91

Catcher in the Rye author JD Salinger has died of natural causes at his home in New Hampshire
JD Salinger, tác giả Catcher in the Rye, mất, thọ 91 tuổi
Ở Miền Nam, Catcher được Phùng Thăng dịch là Bắt Trẻ Đồng Xanh. 

Nhưng còn một tác phẩm trứ danh khác nữa, cũng có tên là Bắt Trẻ Đồng Xanh, mô phỏng cái tít trên. Đó là một bài viết của Võ Phiến, về cuộc vơ vét con nít Miền Nam [đồng bằng sông Cửu Long] cho vượt Trường Sơn ra Bắc học,
sau trở về tiếp tục cuộc Trường Kỳ Kháng Chiến Chống Mỹ cứu nước.
Còn một Bắt Trẻ Đồng Xanh, nữa, là cuộc di tản trẻ con lai Mẽo, vào những ngày 30 Tháng Tư 1975. Vì lòng nhân đạo, tất nhiên, nhưng còn là do lo xa: Mấy anh Mẽo sợ VC sau này, dùng lũ trẻ bắt bí phải xùy tiền ransom ra mới cho chuộc!
Chán mớ đời!



The Man from Beijing
By Henning Mankell


Witness to Horror

Voyage au bout de la nuit
Uncovering Céline

Louis-Ferdinand Destouches met Cillie Pam in Paris, at the Café de la Paix, in September 1932. Destouches was a physician who worked at a public clinic in Clichy treating poor and working-class patients; Pam was a twenty-seven-year-old Viennese gymnastics instructor eleven years his junior on a visit to the city. Destouches suggested a stroll in the Bois de Boulogne, took Pam to dinner later that night, and afterward took her home. Two weeks together began, after which Pam returned to her work and life in Vienna. Over the next seven years, they saw each other infrequently but corresponded regularly. Pam, who was Jewish, married and had a son. Destouches, who wrote in his free time, became famous shortly after their brief affair, his first novel, Voyage au bout de la nuit, published at the end of 1932 under the pseudonym "Céline" (his maternal grandmother's first name), proving an enormous success. In February 1939, Destouches received word that Pam had lost her husband: he had been seized, sent to Dachau, and killed. On February 21, Destouches wrote to Pam, who had fled abroad:
Dear Cillie,
    What awful news! At least you're far away, on the other side of the world. Were you able to take a little money with you? Obviously, you're going to start a new life over there. How will you work? Where will Europe be by the time you receive this letter? We're living over a volcano.
On my side, my little dramas are nothing compared to yours (for the moment), but tragedy looms nonetheless....
Because of my anti-Semitic stance I've lost all my jobs (Clichy, etc.) and I'm going to court on March 8. You see, Jews can persecute too.

How a reader responds to this letter is, I suspect, a fair predictor of how capable he or she might be of tolerat-ing the extreme disjunctions that predominate in the life and art of its author. One of Céline's biographers, for example, describes the letter as possessing "a curious blend of concern and sheer tactless selfishness," a response that itself seems to exhibit its own curious blend of sheer shortsightedness and apologism. Another biographer calls it, reasonably if inadequately, "astonishing," but does offer the useful detail that Pam, upon receipt of the letter, "never saw [Destouches] again and stopped writing."


On God

[Bản chỉnh sửa lần I]

LỜI NÓI ĐẦU

 Jiddu Krishnamurti sinh tại Ấn Độ năm 1895, và ở tuổi 13 ông được Hội Thông Thiên Học bảo hộ và được xem là phương tiện rao giảng cho ‘Đạo Sư thế giới’mà sự giáng sinh của người đã được Hội công bố trước. Chẳng bao lâu Krishnamurti xuất hiện là một bậc thày có đầy ảnh hưởng, quyết liệt / không khoan nhượng và không thể xếp hạng được. Những bài nói chuyện, và những bài viết của ông không kết nối với bất cứ tôn giáo cụ thể nào và cũng không là của Đông Phương hay Tây Phương nhưng cho toàn thể thế giới. Mạnh mẽ từ chối là hiện thân của Chúa cứu thế, năm 1929 ông đã bất ngờ giải tán tổ chức có tài sản lớn đã từng được xây dựng quanh ông và tuyên bố sự thật là ‘một vùng đất không có lối mòn’/declared truth to be ‘a pathless land’, mà không hình thức tôn giáo, triết lý, hệ phái nào có thể tiếp cận.
Suốt quãng đời còn lại ông cương quyết phủ nhận vai trò đạo sư mà những người khác đã cố gắng khoác cho ông. Ông tiếp tục thu hút lượng lớn thính giả khắp thế giới nhưng không xác nhận một uy quyền nào, không muốn có đệ tử, và luôn luôn nói như một cá nhân nói với một cá nhân khác. Ở cốt lõi lời giảng của ông là sự thực hiện những thay đổi căn bản của xã hội chỉ mà có thể được đem lại bởi môt sự chuyển hoá của ý thức cá nhân. Nhu cầu biết-mình và thông hiểu những tác động của những ảnh hưởng có tính hạn chế và phân chia của tôn giáo và quốc gia đã không ngừng được nhấn mạnh. Ông luôn luôn chỉ cho thấy nhu cầu cấp bách của sự cởi mở, vì ‘khoảng trống mênh mông nơi não bộ trong đó có năng lượng không thể hình dung được’. Điều này xem ra đã là nguồn sáng tạo của ông và là giải pháp đưa đến sự thay đổi có ảnh hưởng trên số người khác nhau và rộng lớn như thế/At the core of his teaching was the realization that fundamental changes in society can be brought about only by a transformation of individual consciousness. The need for self-knowledge and an understanding of restrictive, separative influences of religious and nationalistic conditionings, was constantly stressed. Krishnamurti pointed always to the urgent for openness, for that ‘vast space in the brain in which there is unimaginable energy’. This seems to have been the wellspring of his own creativity and the key to his catalytic impact on such a wide variety of people.
Ông tiếp tục diễn thuyết trên khắp thế giới cho tới khi ông qua đời vào năm 1968 ở tuổi chín mươi. Những cuộc nói chuyện, những cuộc đối thoại, những nhật ký và những thư từ của ông đã được thâu thập thành hơn sáu mươi cuốn sách. Từ số lượng to lớn những lời giảng của ông những sách chủ đề này đã được soạn ra. Mỗi sách tập trung vào một vấn đề có sự thích đáng riêng và sự cấp thiết trong đời sống hàng ngày của chúng ta.
Người dịch



Tình lơ
Nguyễn Ngọc Tư

V/v Tình Lơ.
Hẳn là Cô Tư đọc Cuốn Theo Chiều Gió, và bởi vì cùng một nỗi ám ảnh về một Miền Nam sâu thẳm của một William Faulkner, một Margaret Mitchell, mà viết ra nó.
Scarlett và Melanie ở đây là hai chị em giống nhau như đúc. Và thầy giáo Thành trong Một Mối Tình, thì biến thành anh chồng ngớ ngẩn lầm cô chị với cô em, hoặc ngược lại.
Cái không khí chung của tất cả truyện của Cô Tư, vẫn là ảo tưởng về ông anh Bắc Kít ruột thịt cuối cùng hóa ra…  kẻ thù!
Scarlett khi vỡ ra, bèn đoạn tuyệt với ảo tưởng, quyết tâm xây dựng lại thiên đàng Tara, chờ ngày Rhett [chắc là đi học tập cải tạo] trở về!

Một độc giả TV đã khều nhẹ Gấu, Cô Tư làm sao mà đẹp như ông Gấu tưởng tượng ra, như thế!
Gấu này đành phải thú thực, sợ Cô Tư còn đẹp hơn cả những W. Faulkner, những Margaret Michell! Tất cả những sáng tác của Cô Tư đều bàng bạc trong đó, một Miền Nam đã mất, và gốc rễ của nó, phải tính từ thời Adam và Eva bị tống ra khỏi Vườn Địa Đàng, biến thành một lũ “giả-Do Thái” [giả ở đây giống như trong từ ‘giả cầy’!], lang thang khắp miền trái đất, một nửa reo rắc tai ương, một nửa ăn mày lòng thương hại của nhân loại.


PTVA vs VTN vs TH

Cái chế độ do người cộng sản xây dựng lên ở Việt Nam là một chế độ vô tiền khoáng hậu. Trong chế độ đó chỉ có những archétypes stéréotypés và tất cả những mẫu hình khuôn đúc đó đều là nạn nhân.
Trần Văn Tích viết về Đặng Tiến trên Da Mầu

Một khi nhận định như thế này, là kể như trốn bỏ trách nhiệm làm người, tôi muốn nói, trách nhiệm của từng cá nhân con người, trước Cái Ác.
Đây là cách nhìn cổ lỗ sĩ về chủ nghĩa toàn trị nói chung, và chủ nghĩa CS nói riêng.
Có những trường hợp, một số cá nhân nổi tiếng, phản bác cách nhìn trên. Rõ nhất là của Solzhenitsyn, Cao Hành Kiện, với thế giới, và ở Việt Nam là những Lê Công Định, Nguyễn Tiến Trung, thí dụ.
Họ nói “Không” với cái gọi là "archétypes stéréotypés."

Cũng cần nói thêm, là mỗi chế độ CS mỗi khác! Không giống nhau! NQT
*
Những thí dụ mà TVT nêu ra, về bà Cát Hanh Long, thí dụ, là cũng thuộc về một thời đại xa xưa của chủ nghĩa CS, với cái đầu ở Moscow, và một khi ở Miền Nam Việt Nam của chế độ Mỹ Ngụy có anh Nguyễn Văn Trỗi bị bắt, thì có một anh sĩ quan Mẽo ở đâu đó được thả, để trao đổi!
Cùng với sự sụp đổ của chủ nghĩa CS, và sự mở tung kho hồ sơ cũ, càng ngày càng có thêm tài liệu cho thấy, ngay cả vào những thời điểm thê thảm nhất của cái gọi là archétypes stéréotypés, hay Homo Sovieticus, con người như là một cá nhân vẫn còn sống!
Vả chăng, càng ngày, cá nhân tôi, NQT, càng nhận ra, cái sự tha hóa của đất nước Việt Nam không mắc mớ gì nhiều đến chủ nghĩa CS. Và hiện nay, có vẻ như cách nhìn như vậy đang trên đà phát triển, cùng với sự xuất hiện của những bản văn, những tài liệu, những hồi ký, nhất là từ Miền Bắc, cho thấy, từng cá nhân, khi nhìn lại, đều cố tìm ra phần lỗi cá nhân của họ, đưa đến tai họa lớn lao kia.
*

V/v những tài liệu mới được khui ra ở Nga, Tin Văn đang giới thiệu mấy cuốn
Life Reborn
Tại sao họ tin tưởng vào Stalin?

Và trên TLS số mới nhất Jan 22, 2010, có bài điểm hai cuốn mới ra lò

Odds of freedom
How different groups of Gulag survivors fared and fought in the world beyond the wire
POLLY JONES
Stephen F. Cohen
SOVIET FATES AND LOST ALTERNATIVES
From Stalinism to the new cold war
288pp. Columbia University Press. $28.50;
distributed in the UK by Wiley. £19.50.
9780231148962
Miriam Dobson
KHRUSHCHEV'S COLD SUMMER

Gulag returnees, crime, and the fate of reform after Stalin
288pp. Cornell University Press. $45; distributed in the UK by NBN. £30.50. 9780801447570

Cùng số báo, còn một bài viết về Sebald:
Sebald, the good German?

Absent Jews and invisible executioners: W.G. Sebald and the Holocaust
Do Thái vắng mặt và Đao phủ vô hình: Sebald và Lò Thiêu
Một cách đọc, khác, về Sebald


Huế Mậu Thân

Lướt Tin Văn Cũ

Lưới khuya, hồn ốc lạc thiên đường

To CM: It's OK now, Tks. NQT

*

Biển

 Buổi chiều đứng trên bãi Wasaga
Nhìn hồ Georgian
Cứ nghĩ thềm bên kia là quê nhà.

Sóng đẩy biển lên cao, khi xuống kéo theo mặt trời
Không gian bỗng đỏ rực rồi đêm tối trùm lên tất cả

Cát ở đây được con người chở từ đâu tới
Còn ta bị quê hương ruồng bỏ nên phải đứng ở chốn này

Số phận còn thua hạt cát.

Hàng cây trong công viên bên đường nhớ rừng
Cùng thi nhau vươn cao như muốn trút hết nỗi buồn lên trời

Chỉ còn ta cô đơn lẫn vào đêm
Như con hải âu già
Giấu chút tình sầu
Vào lời thì thầm của biển...

Dạ Vũ Ký Bắc 1

Dạ Vũ Ký Bắc 2


Cesare Pavese


Quít làm, Cam chịu [Lịch sử]

*

Sư phụ, khi chủ nghĩa CS của chúng ta ngoạm được nước Pháp, chúng ta sẽ làm gì với Joyce?
Gide, sau một lúc suy tư, trả lời:
-Chúng ta kệ mẹ ông ta.
« Maître, quand nous aurons le communisme en France, que ferons-nous de Joyce?».
Gide, après une longue réflexion:
«Nous le laisserons tranquille. »
Vừa nhắc tới ông Trùm Gorky, là thấy quan tài, là bèn nhỏ lệ (1).
(1) Đây là văn chương chưởng: Mi chưa đi mưa chưa biết lạnh, chưa thấy quan tài chưa nhỏ lệ!
Hình: Gide đọc ai điếu, trong đám táng Gorky, tại Quảng Trường Đỏ.
*
Nói chuyện cam chịu lịch sử, và nổi tiếng nhờ nó, bảnh nhất, theo Gấu, là nhà văn Anh gốc Nhật, viết văn bằng tiếng Anh 'hách hơn Ăng lê', Kazuo Ishiguro, tác giả Tàn Ngày, được Booker Prize. Ông thuộc trào lưu những nhà văn trẻ bảnh của Anh, gồm Martin Amis, Salman Rushdie… Trên số báo Le Magazine Littéraire, April 2006, đặc biệt về 'em' Duras, cô đầm ở xứ An Nam Mít, có bài phỏng vần ông, do Trần Minh Huy thực hiện, ‘K.I., thời của hoài nhớ’, ‘K.I, chúng ta là những đứa trẻ mồ côi’... Khi được hỏi, sự thiếu vắng nổi loạn thật là rõ ràng trong tất cả các tác phẩm của ông, K.I. trả lời: "Đúng như thế, những  nhân vật như Stevens trong Tàn Ngày, họ chấp nhận những gì đời đem đến cho họ, và, bằng mọi cách, đóng trọn vai trò cam chịu lịch sử, thay vì nổi loạn, bỏ chạy… và cố tìm trong đó, cái gọi là nhân phẩm, chẳng bao giờ tra hỏi chế độ."
Cái gọi là nhân phẩm, bật ra từ Tàn Ngày, và là chủ đề của cuốn tiểu thuyết đưa ông đài danh vọng, và đã được quay thành phim… "Tôi [K.I. muốn chứng minh sự can đảm của Stevens, nhân phẩm của anh ta, khi đối mặt với cái điều, là, người ta đã làm hỏng đời của anh ta”.
K.I có một câu phán thật tuyệt, và thật đúng, nếu áp dụng vào "thời của Gấu và BHD": Có một thứ hoài nhớ đếch mắc mớ gì tới Lịch Sử, mà tất cả chúng ta đều cảm nhận được, những nhớ nhung về một thời mà chúng ta đều ngây thơ, hơn cả... Chúa, khi chưa lên Ngôi.
Hình như nhà thơ Nguyễn Tất Nhiên có câu: Chúa khi chưa đắc đạo, Phật khi chưa giác ngộ, chắc gì đã mê gái như ta?


Arthur Koestler, Người của Bóng tối


Về cuốn Đêm giữa Ngọ, nó không chỉ là một cuốn sách phổ thông: Nhờ nó mà Đảng Ta chẳng bao giờ lên cầm quyền được ở cựu mẫu quốc, tức nước Pháp, một chuyện có thể xẩy ra vào thời gian đó. Bây giờ nhìn lại, thật khó tưởng tượng được, Tây Âu và Mẽo có thể gắn bó với nhau những 50 năm trời. Luôn cả chuyện thắng Cuộc Chiến Tranh Lạnh.
Thành quả đó, công lao đó, là nhờ ba cuốn Trại Loài Vật của Orwell, Tôi Chọn Tự Do của Victor Kravchenko, và Đêm giữa Ngọ của Koestler


Orwell, ou l’invention du vrai

*

Le Magazine Littéraire, Dec 2010
Nhớ bức hình Cha Lý!
Trại Loài Vật của Orwell, Tôi Chọn Tự Do của Victor Kravchenko, và Đêm giữa Ngọ của Koestler:
Ba nhà văn, ba cuốn sách, ba cứu tinh của nhân loại!
Tuổi trẻ của Gấu được tạo dáng [shaped] nhờ hai trong ba cuốn đó!


Life Reborn
Tại sao họ tin tưởng vào Stalin?


Albert Camus, 50 năm sau khi mất

*

Albert Camus au procès du maréchal Pétain devant la Haute Cour de justice en 1945.
Il note dans ses Carnets ce constat amer sur l'épisode de l'épuration: « Avoir connu l'injustice en croyant servir la justice. »

 Camus tại “Viện Kiểm Sát Tối Cao Nhân Dân”, trong vụ xử tướng Pétain phò Nazi.
Ông ghi vào Sổ Tay: "Làm điều ác, làm điều bất công, trong khi lại tin rằng mình phục vụ công lý"

Ui chao đúng là chuyện ăn cướp mà lại cứ tin rằng mình giải phóng, phỏng dái!


DOSSIER ALBERT CAMUS
Roman déroutant pour la critique de l'époque, La Chute est une mise en abyme de la question du jugement, qui traverse toute l'œuvre de Camus.

La Chute ou la question du jugement

La Chute a provoqué une réaction de choc dans une partie de la critique littéraire qui, croyant avoir compris Camus (romancier lyrique, écrivain à thèses, fondamentalement « humaniste »), se trouvait totalement déroutée face à ce nouveau roman.

*

Những phóng sự của Vũ Trọng Phụng không chỉ có giá trị nhất thời, tức là vẽ nên những tệ đoan xã hội của thời Pháp thuộc, mà còn có giá trị cho mọi thời, bởi những sự thật mà ông phanh phui những năm 30 của thế kỷ trước, vẫn còn là hiện thực của hôm nay và hôm qua: chỉ cần đổi tên Kỹ nghệ lấy Tây thành Kỹ nghệ lấy Mỹ, là chúng ta rơi vào hoàn cảnh phụ nữ thời 54 -75 ở miền Nam, hoặc thành Kỹ nghệ lấy Đại hàn là có điều kiện của những phụ nữ bán thân cho ngoại quốc hôm nay, nhiều khi còn phải chịu số phận biệt xứ.
Vũ Trọng Phụng là nhà văn đã vẽ nên Con người toàn diện (L' homme total) theo nghĩa của Sartre, nghĩa là ông nhìn thấy toàn diện mọi khía cạnh của con người, của mọi hạng người, như trường hợp Nguyễn Du.
[…]
Sự bất nhân của con người
Một tín hiệu đi đôi với khuynh hướng thứ hai trong tư tưởng Vũ Trọng Phụng: sự bất nhân trong con người. Tháng tám năm 1931, ông dịch truyện ngắn Fou (Điên) của Guy de Maupassant. Trong đó Maupassant ghi lại hồi ức một ông toà điên, mặt tiền xử tử những tội phạm, mặt hậu chính ông toà là kẻ giết người.
Truyện của Maupassant đã ảnh hưởng đến Camus khi viết La chute (Sa đọa), và chắc chắn đã củng cố thêm cho cái nhìn Vũ Trọng Phụng về cái ác của con người. Những nhân vật trong những truyện ngắn như Một cái chết, Bà lão loà, Chống nạng lên đường, Vũ đã mô tả sự bất nhân trong nhân tính như một hiện thực không xoá bỏ được. Và muốn tìm hiểu sự lầm than, chết chóc thì phải lật cái bộ mặt bất nhân ấy lên, phô ra ánh sáng.
Thụy Khuê
*
Nhận xét “Con người toàn diện” theo nghĩa của Sartre, giả như có, thì cũng phải nói thêm, nó ra làm sao, rồi mới đem cái nón này đội vô đầu Vũ Trọng Phụng, coi có vừa không, rồi lại phải giải thích "con người toàn diện" của Sartre giống "con người toàn diện" của Nguyễn Du ra làm sao… Chứ đâu cứ viết khơi khơi như vậy được!
Từ sự kiện Vũ Trọng Phụng dịch một truyện ngắn của Maupassant, làm sao mà liên tưởng Maupassant ảnh hưởng Camus, nhờ vậy ông này mới viết được Sa Đọa, rồi lại nhảy về Vũ Trọng Phụng với một lô truyện ngắn, chắc là nhờ dịch Fou, Điên của Maupassant mà viết ra được…
Ui chao nhảm ơi là nhảm!

Bà TK này ở Tây, mà coi bộ chưa từng đọc Sartre, hay Camus!

Sa Đọa, sự thực cũng khó đọc thực, và cũng chẳng hiểu ẩn dụ của nó ra làm sao, nhưng nhân tiện 50 năm sau khi ông mất, chúng ta đọc một bài viết về cuốn La Chute này, trong số báo Le Magazine Littéraire, Mai 2006, đặc biệt Camus: Penser la révolte.
Bài của Lissa Lincoln, giáo sư môn văn học so sánh tại đại học American University of Paris, tác giả một chủ đề, une thèse, Camus và vấn đề phán đoán
Sa Đọa hay câu hỏi về sự phán đoán
La Chute ou la question du jugement
Tin Văn post nguyên tác tiếng Tây, và nếu có thể, sẽ dịch sau, hầu quí vị.

Thuỵ Khuê đọc VTP, và nhìn ra cái dâm, cái độc, cái ác, cái thú tính… của con người [của Bắc Kít, đúng hơn], ở nơi văn chương ông, nhưng bà lầm khi coi rằng, VTP muốn đạt tới “con người toàn diện”!
Ông chỉ muốn cảnh cáo về những tai ương sắp sửa giáng xuống đầu dân Mít mà thôi!
Như một nhà văn Nga cũng đã từng cảnh cáo: Người Nga không ăn, mà ăn thịt lẫn nhau!

*

Ông Phạm Ngọc Thành không chỉ được biết đến là chủ “Rẫy ông Thành 507” gây tai tiếng trong vụ thả chó cắn chết bà Phạm Thị Ngắn mà ông còn là giám đốc Công ty Quản lý và xây dựng đường bộ (QL-XDĐB) Đắk Lắk, một trong hai đơn vị đem máy móc phá Rừng Quốc gia Yok Đôn.
Nguồn: boxitvn.blogspot.com


Gấu cứ tưởng tượng ra  rằng, nhờ ơn giải phóng, tay PNT này bèn rời bỏ Bắc Kít vô Đắc Lắc, và....

Làm gì có "khoảng cách giầu nghèo" ở đây, mà là khoảng cách giữa Thiện và Ác, giữa Kẻ Cướp, Tên Sát Nhân với Người Lương Thiện.
*

.. chỉ cần đổi tên Kỹ nghệ lấy Tây thành Kỹ nghệ lấy Mỹ, là chúng ta rơi vào hoàn cảnh phụ nữ thời 54 -75 ở miền Nam
TK

Bà này khi đó chắc là không ở Miền Nam, mà lánh nạn chiến tranh ở bên Tây rồi, có thể. Bi vì thời gian đó, chưa xẩy ra cái dịch vụ này. Gái Miền Nam do chiến tranh bỏ đồng quê về tỉnh lỵ, và để ‘sống sót’ làm gái snack bars, lính Mẽo thì cũng chỉ cần có thế, để quên chiến tranh, để đỡ nhớ vợ con, quê nhà.
Không chỉ phục vụ Mẽo, mà còn phục vụ lính Ngụy nữa chứ.
Bà TK chắc là biết đến những dòng thơ trứ danh của Nguyễn Bắc Sơn, mà Gấu nhớ đại khái:

Mai ta đụng trận may còn sống
Về ghé Sông Mao phá phách chơi
Chia sớt nỗi buồn cùng gái điếm
Đ
ốt tiền mua lấy một đêm vui…

Đây có lẽ là bài thơ ra mắt của thi sĩ với độc giả Sài Gòn, trên Thời Tập của Viên Linh.
Người đầu tiên giới thiệu thơ Nguyễn Bắc Sơn là Thanh Tâm Tuyền.
Bởi vì làm gái snack bars là dư tiền xài, và gửi về cho gia đình rồi, cần gì phải mở ra kỹ nghệ lấy Mẽo làm chi.?

Vậy là bà TK chắc không biết đến chuyện Mẽo chơi xong trả bằng tiền giả, tức đô la đỏ?
*
Hải ngoại có mấy nhà phê bình, thì đều ưa phán cho thật kêu, mà chẳng cần chứng minh. Một nhà phê bình thứ thiệt, thường là rất cẩn trọng, khi đưa ra một nhận xét, và nếu đó là một nhận xét “chết người”, thì bắt buộc phải có dẫn chứng, không thể phán khơi khơi được, “nhất là”, Gấu nhắc lại, “nhất là” phán về một nhà văn mới viết, về tác phẩm đầu tay của người đó.
Tôi không cầu chúc anh thuận buồm xuôi gió. Một câu phán như thế, là tất cả tấm lòng của người đọc, lại lập lại, người đọc, rồi mới tới nhà phê bình, gởi tới một cánh chim báo bão!
Bản thân Gấu, mỗi lần đưa ra một nhận định, là đắn đo, là tìm tòi, là tra cứu đủ thứ thí dụ, đủ thứ trường hợp, đưa ra nhằm bảo vệ cho nhận xét của mình, chúng giống như những “giả thiết”, bắt buộc phải có, trong trường hợp chứng minh một bài toán, một định lý toán. Với toán học, giả thiết không thể thiếu, mà lại càng không thể dư. Với văn chương, càng nhiều giả thiết càng tốt, càng củng cố nhận xét táo bạo của người điểm sách, phê bình.
*
Truyện của Maupassant biến cuộc đời thành phường tuồng, một nhà phê bình nước ngoài mà Gấu không còn nhớ tên, nhận xét. Quả có thế. Thí dụ, truyện một bà vợ mê nữ trang, sắm hết món này tới món khác, chồng hỏi, ui đồ dởm không hà, luơng của anh chỉ đủ ăn ngày hai bữa, tiền đâu mà sắm nữ trang. Khi bà vợ mất, nhìn mớ nữ trang, càng thêm nhớ ơi là nhớ, [thì cũng đập cổ kính ra tìm lại bóng, xếp tàn y lại để hửi mùi… nội y], thế là đem ra tiệm quách, ông chủ tiệm coi đi coi lại, tấm ta tấm tắc, toàn đồ xịn, thứ dữ, hàng độc, ông chồng ngớ người, lại khệ nệ bưng về, lâu lâu nhớ vợ quá, lấy ra một cái, đem đi bán, xong vô xóm, kiếm em.
Nhưng hai truyện sau đây, thì so với chúng, chính đời sống mới là phường tuồng!
Thứ nhất, câu chuyện này, khá nhiều người biết, nhưng độc nhất, chỉ một ông bạn của Tzvestan Todorov mới nhìn ra lời cảnh báo của nó, khi liên tưởng tới chủ nghĩa CS với thiên đường Ngày mai ăn bánh khỏi trả tiền của nó!
Todorov trong cuốn Kẻ Bán Xới, L'Homme dépaysé, chương Chấm dứt của chủ nghĩa CS, La fin du communisme, [đây cũng là một cuốn mà mấy anh VC nên đọc, và có lẽ ngài Trần Văn Tích cũng nên đọc, thay vì cứ bám chặt vào mấy cái
archétypes stéréotypés; Gấu cũng bị một độc giả TV mắng mỏ y chang, “Bác TV” chuyên khoanh vùng, còn dã man hơn cả nhà nước VC, khi khoanh vùng Việt gian theo Pháp, Ngụy theo Mẽo so với dân Mít thứ thiệt!], viết về nỗi buồn hậu toàn trị, mélancolie post-totalitaire, kể, về một ông bạn Vesko người Bulgarie, nói với ông là ông ta cảm thấy mình như là một nhân vật trong một truyện ngắn của Maupassant, Chuỗi ngọc trai. Một bà vợ, lương của chồng thuộc loại "nhu mì hiền hậu", một bữa mượn chuỗi ngọc của một bà bạn giầu đi ăn đám cưới, lỡ làm mất, thế là đành đi vay mượn cả một đống tiền, mua một chuỗi ngọc thiệt, trả cho bạn, và suốt đời kéo cầy trả nợ, đến già, xác xơ, gặp lại bà bạn, kể chuyện cũ, bà bạn đau lòng quá, nói, chuỗi ngọc mà hồi đó tôi cho bạn mượn, là đồ dởm!
Ui chao, đúng là cái tâm sự của một Miền Nam, lỡ tin vào chuỗi ngọc thực, là thằng anh ruột thịt Bắc Kít của mình, cho đến bữa 30 Tháng Tư tay bắt mặt mừng, mới tá hoả ra, là thằng ăn cướp!
Ông bạn Vesko thì nghĩ rằng, cái niềm tin của ông vào chủ nghĩa CS thì cũng nát tan như bà vợ kia tin rằng cái chuỗi ngọc đi mượn là đồ thực, hóa ra dởm.
Nhưng với Mít, thì đây còn là hình ảnh một Miền Nam ở trong tim trong hồn của một Miền Bắc, cho mãi đến ngày 30 Tháng Tư, thì mới té ngửa ra là, mình trao duyên lầm tướng cướp!

Nhưng Do Thái cũng làm thịt người, vậy!
Jews can persecute too.



Hannah Arendt



*
Nhà hàng nổi Mỹ Cảnh, kế bên Ngân Đình, là nơi Gấu xơi hai trái mìn claymore của VC
[Hình lấy từ Blog Công Tử Hà Đông]