*


 


Bếp Lửa Ottawa
*
 &*
*
*
**

*
**
                                                                     

Breakfast @ Lord Elgin Hotel, Ottawa


*
*
*
*
*        

*
Liệu có thể coi, cuộc đời thứ nhì của Gấu bắt đầu vào cái ngày Bác Hồ ra đời, 19.5 [1989]?
Đó là ngày vợ chồng Gấu tới Bangkok, trên còn đường chạy trốn quê hương.
Cùng lúc đó, mặt trận Thiên An Môn đang tưng bừng diễn ra tại TQ.
Trong lời Bạt cho cuốn tiểu sử Solzhenitsyn của ông, D.M Thomas nhận xét, sự kiện đáng kể nhất trong cuộc đời của Solz:  Ông sinh, một năm sau khi Cách Mạng Bolshevik bùng nổ. He is “October’s twin”. Ông viết thêm: Những nhà văn lớn lao khác của Nga chịu đựng đau khổ khủng khiếp dưới chế độ CS, nhưng họ đều có thời thơ ấu, hoặc niên thiếu trong những hoàn cảnh trưởng giả dưới thời Nga Hoàng, và họ đều nhớ rất rõ, hoàn cảnh ra đời của mình. Anna Akhmatova: Tôi sinh cùng năm 1889 với hề Charlot, cũng là năm sinh của Kreuzer Sonata của Tolstoy, Tháp Eiffel, và hình như cũng là năm sinh của T.S. Eliot. Boris Pastenak: Tôi sinh năm 1890 tại Moscow vào ngày 29 Tháng Giêng theo Lịch Cổ…
Nhìn bức hình, kỳ cục làm sao, Gấu lại nhớ buổi sáng Thứ Bẩy 19.5. 1989  hai vợ chồng Gấu lang thang lếch thếch mỗi đứa một cái bị cói, trên đường phố Bangkok. Và khi vô được trại tị nạn, vì sợ xui, Gấu đã ghi ngày tới BK khác đi, thay vì đúng 19 Tháng Năm, ngày sinh của Bác.
Richie Album
*

Brodsky qua cái nhìn của những người cùng thời với ông.
TLS June 12, 2009.

Sáng tác mới nhất của Thảo Trường:

Người nuôi tù
*
Ngày xưa, nước tiểu
Blog 360 plus
*

The above illustration shows the title page of Stalin: A new world seen through one man by the French author Henri Barbusse, which will be auctioned in London on June 2 as part of Sotheby's sale of Continental and Russian Books and Manuscripts. Barbusse is best known for his First World War nov61 Under Fire (Le Feu), and the earlier Hell (L'Enfer). After 1918 he moved to Moscow, eventually writing hagiographic biographies of Lenin and Stalin. This copy of Stalin belonged to the Soviet leader himself - the signature above the title is his own. The catalogue tells us that Stalin attached "importance" to the volume, which contains his annotations. On one page, he has underlined the sentence "Stalin wrote many books which are wonderful. Many of them are classic examples of Marxist literature"; on another, "This is the person who cares about everyone and everything". The estimate is £3,000-5,000.
Sách hiếm quí, nhào vô! Thủ bản của Xì ta lin. Có chữ ký của Người, và những dòng Người gạch chân, thí dụ: “Xì viết nhiều sách, chúng đều tuyệt vời. Trong có nhiều cuốn trở thành những mẫu mực cổ điển của văn học Mác xít.” Hay câu này: “Đây là một con người chăm lo cho muôn người và muôn vật”.
Tác phẩm của Henri Barbusse về Người: Một thế giới mới nhìn qua một người.
Địa chỉ: London, on June 2, as part of Sotheby's sale of Continental and Russian Books and Manuscripts.

V-E Day
Kỷ niệm đẹp nhất trong đời viết văn

'Cảm tạ ông Gấu'
Wednesday, June 10, 2009 12:27 PM
From:
To:
Kính gửi nhà văn Nguyễn Quốc Trụ,
5, 7 năm nay, có thể chỉ 1, 2 năm, không nhớ rõ bắt đầu đọc ông từ lúc nào, đọc ở đâu, nhưng cảm thấy nợ nặng, nặng nợ cùng ông từ lâu lắm nên kính gửi ông vài lời cảm ơn, ngộ nhỡ có thình lình đi tầu suốt, ai biết được, ngoài bẩy chục sống nay chết mai đâu chừng, xin ông vui lòng nhận cho lời cảm ơn của tấm lòng biết ơn chân thành này từ một độc giả lẽo đẽo vất vả theo ông trên giấy mực lem nhem lẫn những trang mạng chen chúc chằng chịt.
Học hỏi được nhiều, cứ ung dung thuổng 5, 7% kiến thức rung cảm ông ghi đó là tôi cũng đủ tiêu xài đến cuối đời, lại nhận ra thấp thoáng đời cũ từ tản cư hồi cư di cư rồi di tản, thấy chuyện bông hoàng lan của mình trong hình ảnh bông hồng đen, thấy rụt rè mến phục Bếp Lửa đọc dạo nào trên xe đò đoạn đường Búng Lái Thiêu trong giọng ông hùng hồn ngợi khen Bếp Lửa, Một chủ nhật khác ... không dám chửi cha mấy thằng mấy con Bắc Kít, yankee mũi tẹt thì thỏa dạ nghe ông viết giùm nỗi thù hận thâm căn cố đế mang từ những trại Suối Máu, Trảng Sụp, Phú Quốc, Xuân Lộc, hết K nọ đến K kia, lia chia abc 123 có đủ!
Cảm ơn ông Gấu, chúc ông vui mạnh luôn để cho độc giả ông được hưởng lợi.
Xin ông bảo trọng.
TB: Tuần trước tôi cũng lên Ottawa đi qua mấy chỗ ông chụp hình, hãnh diện lắm. Chỉ tiếc uất kim hương đã tàn cả nên lếch thếch theo con cháu lên nhà thủy tạ ăn ba cái cọng khoai tây chiên chua cả miệng, mệt cả người.

Phúc đáp: Đa tạ.
Gấu mấy bữa nay đau nặng, thì nhận được thư bạn. Thật đỡ quá.
Khi nào mạnh, sẽ viết thêm.
Cho gửi lời cảm tạ và chúc an khang tới toàn gia đình bạn.
NQT
*
Nghe anh Trụ bệnh nặng, thăm và chúc chóng hồi phục để còn chở cháu đi chơi và chụp hình, và nhất là viết cho thiên hạ đọc .
Cám ơn đã đọc sách giùm, nhất là đọc và đem về những tản mạn cũng như những bài viết thú vị lấy từ các trang mạng và blogs .
Nhân vụ ông già 88 tuổi James Von Brunn xách súng vào  Holocaust Museum ở Washington D.C.bắn chết người mới thấy rằng lòng thù hận không hạn tuổi . (1)
Chúc khỏe ,
K
*
Tks, both of  U.
Bịnh hết rồi, nhưng còn yếu xìu. Hết còn khoẻ và viết như trâu [chữ của O]!
NQT
(1)

"It's better to be strong than right," he said in one of his dark screeds online, "unless you like dying. Crowds hate good guys."
Một ông bài Do Thái vô Bảo Tàng tưởng niệm Lò Thiêu xả súng bắn tưới. "Bạn phải mạnh, không cần bạn phải đúng. Không lẽ bạn thích chết, bị người ta giết? Đám đông ghét thiện nhân."

*

Nhân bạn đọc Tin Văn nhắc tới Bếp Lửa.
*

Sartre mê làm cách mạng, nhưng khi có dịp, ông lại để lỡ: Trong Buồn Nôn đã manh nha những điều sau này được đám tiểu thuyết mới phát triển.
Gấu đã từng phán thật hách như thế về Sartre, trong Đọc Bếp Lửa của TTT.  Từ hồi 1973.
Ra ý, Bếp Lửa cũng chịu đựng cùng một số phận như Buồn Nôn.
Về già, đọc lại, Gấu sợ quá, làm sao mà hồi đó liều lĩnh như thế?
Nhưng, tuyệt vời thay, đúng y chang.
Post sau đây, những lời tự thú của đám tiểu thuyết mới:
IV. LA NAUSÉE LUE PAR LES ROMANCIERS DU SECOND DEMI-SIÈCLE.

Trong có một, ‘tuyệt vời thay’ tiên đoán y chang, số phận của cả một nền văn học Mít sau 1975: chuyên sản xuất, dịch thuật, toàn những thứ sách tồi, theo nghĩa, vô dụng.
Ai phán, bảnh như thế?
Le Clézio, Novel văn chương Tây:
L'efficacité d'un livre tel que La Nausée n'est pas celle d'une œuvre de vulgarisation; ce qui est exprimé là n'est pas une facilité, ni un système. C'est un accord parfait entre Sartre et le monde, un accord tel que seule la vie réelle pouvait le fourrnir. Sartre a vécu La Nausée, et il fallait qu'il l'écrive. Nous vivions La Nausée, et nous devions lire ce livre. Cette double expérience et cette double nécessité sont les véritables raisons de cette œuvre. C'est cela la force de l'écriture de Sartre, et cela sa vertu. Les mauvais livres sont peut-être avant tout des livres inutiles. Et le génie est peut-être tout simplement la plus grande adhésion au contrat social.
Những cuốn sách dở có lẽ, trước tiên, chúng là những cuốn sách vô dụng.
Văn chương trong nước, viết, đọc, dịch... đều cố tránh cái điều mà Clézio gọi là 'la plus grande adhésion au contrat social'.
Đám hiện sinh gọi là, [tránh] 'xuống thuyền'.
Chính vì thế mà cả một nền văn chương trở nên vô dụng!

*

[Note: "Bếp Lửa Ottawa", là từ ý này]
Note: Bài viết này, nhờ Thư Quán của thi sĩ THT mà có được.
Lấy từ internet. Tks. NQT
Lần đầu đăng trên Tập san Văn chương. Sau Văn đăng lại khi ra số đặc biệt về TTT. Nhờ vậy mà còn.

Bài đăng trên TSVC có tên là Bếp Lửa trong văn chương.
Không có khúc viết về thơ TTT.
Joseph Huỳnh Văn, tổng thư ký TSVC, thú bài này lắm.

Mày viết bài này là vì tao là TTK, nếu không, đếch viết có phải không?
Đúng như thế. Lúc đó, Gấu mê Cô Ba quá, chán mọi chuyện, không chỉ văn chương.
Nay đăng lại, để nhớ bạn hiền, thi sĩ Joseph Huỳnh Văn.
Anh biểu, với một thằng đàn em, cũng nhà thơ: Tội thằng Trụ, nó nhiều tình cảm quá mà lụy một đời!
*
Bà Trẻ Gấu, người đã nuôi Gấu ăn học, đã cấm Gấu không được làm cái nghề đánh người, cũng nhận xét y chang về thằng cháu: Mày đi tu được đấy, nếu không quá lụy vì tình!
Thì BHD cũng phán y chang, thứ tình yêu đầy những passion, [em xài tiếng Tây], của anh đó, em không có.
Em "iêu" anh vì tội anh quá!

Ui chao, sao có người ngu như thế, cô bạn "chửi": Vừa nghe đến tên tui, vậy mà đã mê rồi, đã yên chí, đây là "cô bạn" của mình rồi, thì đúng là cù lần!
Chờ đợi hàng hàng kiếp kiếp, chỉ để gặp tui, nhìn thấy tui, vậy là bõ công chờ rùi, thì đúng là đại cù lần
*

Biển

Buổi chiều đứng trên bãi Wasaga
Nhìn hồ Georgian
Cứ nghĩ thềm bên kia là quê nhà.

Sóng đẩy biển lên cao, khi xuống kéo theo mặt trời
Không gian bỗng đỏ rực rồi đêm tối trùm lên tất cả

Cát ở đây được con người chở từ đâu tới
Còn ta bị quê hương ruồng bỏ nên phải đứng ở chốn này
Số phận còn thua hạt cát.

Hàng cây trong công viên bên đường nhớ rừng
Cùng thi nhau vươn cao như muốn trút hết nỗi buồn lên trời

Chỉ còn ta cô đơn lẫn vào đêm
Như con hải âu già
Giấu chút tình sầu
Vào lời thì thầm của biển...

Gấu viết bài Bếp Lửa trong văn chương, đúng là vì Joseph Huỳnh Văn là tổng thư ký Tập San Văn Chương, để kỷ niệm sự gặp gỡ, nhưng nếu không gặp Joseph Huỳnh Văn, không thể viết được bài này.
Trong một lần lèm bèm về bài thơ Biển, Gấu có khoe, lần được đi thăm bãi biển Wasaga, và anh bạn dẫn đường đã nói về sự tích bãi biển giả của nó. Người ta đem cát ở đâu đến chỗ này đổ xuống, thế là thành cái bãi, để móc tiền cư dân thành phố Toronto.
Bài thơ được thành hình ở trong đầu Gấu, khởi từ ý tưởng đó.
Bài viết về Bếp Lửa cũng vậy. Lần đó, theo Joseph đi gặp Đỗ Long Vân, khi đó là anh lính truyền tin tại Đài Phát Tín Phú Lâm, xin bài viết Truyện Kiều ABC. Hình như Gấu đứng ngay đó, đọc loáng thoáng, vớ được câu này:
Cái mới nếu có chẳng qua là ở trong một cách đọc…
Và Gấu biết, bài viết kể như xong: Ta sẽ đọc Bếp Lửa ở mức không độ của nó, vứt mẹ tất cả vào xọt rác, nào ý thức lạc loài, nào thân phận nhược tiểu, nào Malraux...
Trong một lần đi cùng NTiV lên Montreal, nhậu với một tay chuyên về điện ảnh, tay này cho biết, có một người bạn không hề bỏ một bài Tạp Ghi nào của Gấu [khi đó viết cho NMG, trên tờ Văn Học], nhưng Gấu đoán, ông bạn này là chính ông ta.
Trong lúc nhậu, chủ nhà hỏi Gấu, anh viết một bài viết như thế nào. Và Gấu trả lời, tất cả những bài viết của Gấu đều là cóp nhặt, đều là kết hợp của đủ thứ hầm bà làng, cho đến khi Gấu có được một cái "vision" choàng lên tất cả.
Với bài Biển, "vision" của nó, là chi tiết về cát.
Với bài Bếp Lửa, cái vision của Gấu chiếu về cuốn của Barthes: Độ không của cách viết
Bài viết Bếp Lửa kết thúc bằng câu:
Người ta có thể đọc hoài một cuốn sách, nhưng không chỉ có một cách đọc cuốn sách đó.
Nếu người viết có một "viễn ảnh" về bài viết, khi viết, thì người đọc, cũng có một viễn ảnh, về bài viết, khi đọc.
Đọc một bài thơ, bài văn, như thế nào?
Hãy đọc nó, như là một viễn ảnh, của riêng bạn, về nó.
Và như thế, viễn ảnh còn là chìa khoá, password của riêng bạn, để mở ra bài viết
Có lẽ, chẳng ai có thể dậy bạn, đọc một  bản văn.
Có thể, có những gợi ý, nhưng đọc nó như thế nào, là tùy ở bạn.
*

"Ai điếu một nền văn chương vô dụng", liệu có thể chôm NMC và đi một đường như vậy chăng?
Nhưng ai điếu kiểu này thì bực mình lắm đấy!
Ngay cả những khi mấy đấng Yankee mũi tẹt bàn về Camus, [Tôi chọn Camus!], hay dịch, tán tỉnh về Kundera, về Kafka… nhảm cả đấy! Ấy là vì toàn tán tỉnh theo kiểu vô dụng cả, nghĩa là không tìm cách cho nó dính với da thịt Mít, vào cái “contrat social” Mít.
Hay lập lại những gì mũi lõ phán.
Nhục thật!

Schulz

Lưới khuya, hồn ốc lạc thiên đường

Lò Thiêu như Văn Hóa

Quít làm, Cam chịu [Lịch sử]

Trong những cuốn ‘tiểu thuyết’ viết về viễn ảnh Con Người Xô Viết, khủng khiếp nhất, chắc là của Vladimir Sorokin, qua bài viết của Zinovy Zinik, trên TLS, 22 May 2009.
Sorokin là một cult figure, ở trong những vùng đất mắc míu tới cái gọi là chủ nghĩa toàn trị. Thế mà Gấu này mù tịt, thật là xấu hổ! Tuy nhiên cái thế giới đó, thì ai mà chẳng biết, thế mới thú vị, là vì ông gọi là thế giới xếp hàng, như tên tác phẩm của ông, The Queue.
*
Gấu này đã có lần bị một ông nhà thơ dởm mắng mỏ, tại sao cứ lải nhải về Faulkner, tại sao không chịu noi gương trong nước, đọc văn học Nga.
Tuy nhiên, lời trách này mà “dành” cho mấy đấng nhà văn VC mới thật là xác đáng!
Cái sự báo cáo, tôi viết cho những người cam chịu lịch sử - trong có tôi, lẽ tất nhiên - và, báo công, dù cam chịu lịch sử, họ vẫn có phần đóng góp trong chiến thắng Miền Nam, làm chúng ta thương hại cho mấy đấng nhà văn VC quá đi mất. Đám này quả là mù tịt về văn học TQ với những người Cao Hành Kiện, thí dụ, và văn học Nga, gồm những tác giả như Akhmatova, Brodsky, Solzhenitsyn… và luôn cả Pasternak, nếu chúng ta đọc những dòng Milosz viết về ông, và về Brodsky.
Milosz cũng nhận ra như Cao Hành Kiện nhận ra, cuộc chiến của những nhà văn như Pasternak là một câu chuyện về một cá nhân vs [một] Caesar, nhưng với một khác biệt.
*

Người Về
Người về từ cõi ấy
Vợ khóc một đêm con lạ một ngày
Người về từ cõi ấy
Bước vào cửa người quen tái mặt
Người về từ cõi ấy
Giữa phố đông nhồn nhột sau gáy
Một năm sau còn nghẹn giữa cuộc vui
Hai năm còn mộng toát mồ hôi
Ba năm còn nhớ một con thạch thùng
Mười năm còn quen ngồi một mình trong tối
Một hôm có kẻ nhìn trân trối
Một đêm có tiếng bâng quơ hỏi
Giật mình,
một cái vỗ vai
Hoàng Hưng

Gấu nhớ, trong Gulag, có một đoạn Solz tả, về cái cảm giác giữa những người đã từng ở Gulag, và sau đó, được trả về đời. Họ nhận ra nhau ngay, giữa phố đông người. Chỉ ánh mắt gặp nhau, là biết liền đằng ấy và tớ đã từng ở trong đó.
Gấu mê nhất, câu "Một năm sau còn nghẹn giữa cuộc vui".
Nhưng cũng lạ nhất, tò mò nhất, là cái thời gian "một năm sau".
*
Bài thơ của Hoàng Hưng, như được biết, là một trong 100 bài thơ hay. Không hiểu thi sĩ có tiên tri ra được cái sự bí nhiệm của con số hay không, nhưng có vẻ như ông rất quan tâm đến nó, chỉ để "đếm" thời gian: vợ khóc 'một' đêm. con lạ 'một' ngày.
Một năm sau còn nghẹn giữa cuộc vui, hai năm sau còn toát mồ hôi. Năm năm, muời năm... một hôm, một đêm...
Liệu tất cả những cân đo đong đếm đó, là để qui chiếu về câu: Nhất nhật tại tù thiên thu tại ngoại?
Câu này, lại trở thành một ẩn dụ, nếu so cảnh tại ngoại của ông, như được miêu tả trong bài thơ:
Có vẻ như cái cảnh trở về đời kia, vẫn chỉ là, tù trong tù.
Tuy nhiên, khi đọc như thế, có vẻ như hạ thấp bài thơ.
Bài thơ Hoàng Hưng bảnh hơn cách đọc đó nhiều. Có cái vẻ thanh thoát, vượt lên trên tất cả của nhà thơ. Đây cũng là điều nhân loại tìm đọc Gulag của Solz: Cái thái độ đạo đức, nhân bản của tác phẩm và của tác giả, mới bảnh làm sao. (1)
(1) The book was also written as a treatise on the subject of survival. The tone had been set in Solzhenitsyn's first published masterpiece, One Day in the Life of Ivan Denisovich (not included in The Solzhenitsyn Reader). Unlike another genius writing in this genre, Varlam Shalamov  (a kind of Russian Primo Levi), who had exposed the prison camp as an unmitigated hell where man is stripped of any vestige of humanity, Solzhenitsyn's narrative is a moral fable of  the condemned soul seeking, in the grueling  experience of prison life, the light of spiritual rejuvenation. It gave hope. This was another reason why his writing was such a huge success in the West.
Giọng kể của Solz là một thứ đạo đức kinh của một linh hồn bị đọa đầy tìm mong sự cứu cuộc, mặc khải, tái sinh, "trẻ mãi không già".(1)
Nó đem đến hy vọng.
(1) Đọc văn chưa thấy già, cho dù, nghe nói, sắp xuống lỗ. [Đa tạ. NQT]
The Solz. Reader
Câu thơ "Muời năm còn quen ngồi một mình trong bóng tối" làm nhớ một chi tiết về một nhà thơ trong nhóm Nhân Văn, [không nhớ là ai, NMG có nhắc tới trong một số Văn Học], ông quen ngồi một mình đến nỗi bóng in lên tường, thành một cái vệt, thời gian không làm sao xóa mờ.
Nếu như thế, một người quen ngồi một mình trong bóng tối, cái bóng của người đó in lên tường mới khủng khiếp làm sao. Không ai có thể nhìn thấy nó, để mà hỏi thử, thời gian, khi nào xoá mờ!
Note: Tình cờ, Gấu được đọc một bài thơ của một người tù Gulag, giọng tương tự bài của Hoàng Hưng, nhưng tàn nhẫn vô cùng, thí dụ, bà vợ xỉa xói, về làm gì nữa, ai cần mà về, sao không chết mẹ ở trong đó....
Cái kiểu về, và phục sinh, và nhìn lại quãng đời tù của BNT, và cảm ơn chính sách pha lê hóa của nhà nước, sao thê thảm quá, chịu không nổi, thú thực.
Cái ý tưởng một người ngồi trong bóng tối, cái bóng đen của người đó in lên tường đen, đêm đen, làm sao xóa mờ đi được, Gấu cứ tự hào hoài về "ẩn dụ" này! Bảnh thật! Sao Gấu tài thế!
Đâu có khác chi "công án thiền", tiếng vỗ của một bàn tay?
 Ui chao mới đọc bài viết trên TLS June 12, 2009, về nhà văn Nam Tư cuối cùng, Danilo Kis, hóa ra ông cũng được cả một lố cao thủ thổi, thí dụ, Susan Sontag, Nadine Gordimer, Salman Rushdie, và Kundera. Riêng Kundera gọi Kis là “great and invisible”: “Vĩ đại và vô hình”.
Cái bóng đen của Hoàng Hưng, ngồi trong đêm đen, vẽ lên tường đen, mà chẳng "vĩ đại và vô hình" sao?
Chỉ thiếu tí ti phục sinh!

*

"Thiên tài của một thời điểm, kinh nghiệm, nơi chốn đặc biệt". Nadine Gordimer thổi Kis

'Cấm đánh bắt là cần thiết'

Món nợ phải trả Thiên Triều khi cướp được Miền Nam?
Phong toả cửa biển Hải Phòng của Mẽo sao bằng phong toả toàn vùng biển Mít của Tẫu?
Chiếm Tây Nguyên, Trường Sa, Hoàng Sa… ba cái lẻ tẻ so với cả Miền Nam?
Sao mấy anh VC nằm vùng không xuống đường biểu tình?
Bi giờ có muốn lên rừng làm Cách Mạng cũng đếch còn rừng nữa.
Vượt biển đi đánh hàng thế giới cũng thua luôn!

" Ký Ức Vụn "
Bác Hồ ơi, mày diễn cái đéo gì thế?