Bị kết án 11 năm tù Tháng Chạp 2009 vì tội xúi giục lật đổ nhà nước, Lưu Hiển Ba hiện là nhà ly khai nổi tiếng nhất ở TQ. Và nhờ cái vụ trao giải Nobel Hòa Bình vừa rồi,  thiên hạ khám phá ra nhà chiến đấu cho nhân quyền, còn là người soạn thảo Hiến Chương 08, kêu gọi đổi mới, và dân chủ hóa chính quyền Bắc Kinh.
Nhà Gallimard cho xb lần đầu tiên chừng mười lăm bài viết của ông, tuần tự viết theo ngày tháng, trên báo chí Hong Kong, hoặc trên net.
Trong một bài viết năm 2006, nhan đề, “Cuộc khủng hoảng chính quyền do đổi mới gây ra”, Liu nhấn mạnh tới biến cố Thiên An Môn mà ông trực tiếp tham dự một cách tích cực. Với con người ly khai này, qua sự kiện TAM cho thấy, không chỉ “tính hợp pháp của chính quyền bị lung lay trầm trọng”, mà còn là, “những công dân ý thức ra quyền của họ. Và 1 khi ý thức ra được điều này, sự ra đời của một lực lượng dân chúng nhằm bảo vệ quyền công dân, là chuyện không thể tránh được”. Trong cùng bài viết, ông tố cáo thái độ của đa số tầng lớp trí thức, liền lập tức trở thành cái loa rao giảng của nhà nước về “ưu tiên ổn định”, “ưu tiên kinh tế”. Tại TQ, “lợi nhuận thay thế luật pháp và lương tâm”, và đây là “triết lý của con lợn" ông kết luận bài viết, từ đó là cái tít của cuốn sách.
Trong cuốn sách, Liu miêu tả cách thức mà tầng lớp tinh anh để bị mua chuộc bởi chế độ; trong số đó, có cả một vài khuôn mặt nổi tiếng đã từng can đảm lên tiếng chỉ trích nhà nước, Hannah Beech và Austin Ramzy, ký giả của tờ Time Magazine ở Bắc Kinh, giải thích.
Theo Liu, sự xuất hiện của “chủ nghĩa hoan lạc ở đám tinh anh TQ” thì trước hết, là “kết quả của sự hạ mình, thần phục trước sự khủng bố được hiến pháp hóa”.
Những bài viết đưa ra một nghiên cứu sáng suốt cái khế ước xã hội mới, được Đặng Tiểu Bình vẽ ra, sau chuyến đi thực tế về phía Nam, để tái phát động cuộc phát triển kinh tế vào năm 1992. Trong khi chỉ trích hết lời đám tinh thèm hoan lạc, Liu biểu dương những "công dân bình thường". Ông nhấn mạnh sự kiện, quyền công dân và sự do của họ được bảo đảm bởi hiến pháp và luật pháp TQ, và vào lúc này, phải áp dụng. Trong Thư Ngỏ gửi Uỷ ban Nobel đề nghị trao giải cho Liu, Xu Youyu, một nhà ly khai nhắc tới điều này.
Sự lạc quan và niềm tin của Liu làm ký giả Mỹ Scott Simon thực sự xúc động. Trên phương tiện truyền thông là đài phát thanh NPR, ở Mỹ,  ông đưa ra nhận xét, những “từ ngữ của Liu” thì là của một người mẫn cảm, như của tất cả chúng ta, nhưng không phải để cùng hướng về một tình yêu phổ cập, mà là để được yêu thương đơn độc, như nhà thơ W.H. Auden phán.
Tuy nhiên, “chính là do những từ ngữ như vậy, mà ông đi tù”,  theo Jonathan Mirsky, trên tờ NYRB.

Lịch Sử Lập Lại - Bài học về Hiroshima
Tác giả: Kenzaburo Oe
[Bản tiếng Việt của Hải Hà]
*

Cũng chỉ là tình cờ, cơ may đúng hơn, trước khi xẩy ra trận động đất 1 ngày, tôi viết 1 bài cho tờ Asahi Shimbun, ấn bản buổi sáng. Về 1 ngư phủ cùng thế hệ với tôi, nhiễm phóng sạ vào năm 1954 trong lần thử bom tại Bikini Atoll. Tôi nghe nói tới anh lần đầu khi tôi 19. Trong suốt cuộc đời sau đó, anh dành nó vào việc tố cáo con ngáo ộp nguyên tử, [huyền thoại răn đe hạt nhân], và sự ngạo mạn của những kẻ bợ đít nó. Liệu đây là 1 thứ thần giao cách cảm, hay 1 điềm báo u ám  khiến tôi nhớ tới anh ta, trước khi tai họa xẩy ra?
Anh ta còn chiến đấu chống những chương trình điện hạt nhân và cùng với chúng là những hiểm họa.
Tôi cũng đã từ lâu trầm tư về lịch sử nước Nhật qua lăng kính của ba loại người: những người đã chết ở Hiroshima và Nagasaki, những người nhiễm phóng sạ trong vụ thử bom Bikini, và những nạn nhân của những tai nạn tại những cơ sở, nhà máy hạt nhân. Nếu bạn nhìn lịch sử nước Nhật qua lăng kính trên, thì bi kịch trên thật là hiển nhiên, tự nói nói ra, tự nó tố cáo nó. Bây giờ, vào những ngày này, hiểm nguy nhà máy nguyên tử đã trở thành thực tại. Cho dù diễn biến thảm họa cũng sẽ phải chấm dứt - và tôi thực sự cầu mong, và kính trọng nỗ lực của nhân loại hầu có được kết quả này, nghĩa là ngăn chặn được thảm họa đừng để nó phát sinh thêm những hậu quả nghiêm trọng - cho dù vậy, thì ý nghĩa của thảm họa vẫn có chi mù mờ, không làm sao vạch trần ra được: Lịch sử nước Nhựt Bổn đi vô một “pha” mới , và một lần nữa, chúng ta phải nhìn sự vật qua con mắt của những nạn nhân của điện hạt nhân, của những đàn ông, đàn bà chứng tỏ sự can đảm của họ qua đau khổ. Bài học mà chúng ta có được từ thảm họa hiện thời sẽ tùy thuộc, hoặc, những kẻ sống sót nó, chọn lựa, đừng lập lại lỗi lầm, hoặc, kệ cha nó, cứ lầm tiếp.
Tai họa này đã kết hợp thành một, theo một đường lối thật bi thảm, hai hiện tượng: cái sự hơi quá bị nhạy cảm với động đất của nước Nhật, và hiểm họa do năng lượng hạt nhân gây ra. Cái đầu thì từ thưở khai thiên lập địa của đất nước này đã có rồi. Cái thứ nhì, đến bi giờ người dân Nhật mới nhận ra, nó còn khủng khiếp hơn nhiều so với động đất và sóng thần, và thê thảm hơn, vì đây là tác phẩm của con người!

Nhựt Bổn học được gì, từ thảm kịch Hiroshima?

Một trong những nhà tư tưởng gia đương thời số một của Nhựt, Suichi Kato, mất năm 2008, nói về bom nguyên tử và lò hạt nhân, đã nhớ lại một dòng từ tác phẩm “The Pillow Book” [cuốn sách gối đầu], được viết ra cách đây 1 ngàn năm, bởi một người đàn bà, Sei Shonagon, qua đó, tác giả gợi ra ‘một điều gì có vẻ thật xa, nhưng sự thực, rất ư là gần”. Thảm họa hạt nhân, có vẻ như là thật là xa vời, chưa chắc, chưa hẳn là sẽ xẩy ra, nhưng than ôi, cái viễn cảnh của nó thì lại luôn luôn ở với chúng ta, trên từng cây số! Nhật bổn đúng ra là không nên nghĩ tới năng lượng hạt nhân, theo cái kiểu, trong cái dòng, đây là một thứ sản xuất kỹ nghệ. Họ không nên diễn dịch ra từ thảm kịch Hiroshima, một hệ luận: nó là một ‘recipe’ [đơn thuốc], cho phát triển. Như động đất, sóng thần, và những thiên tai khác, kinh nghiệm Hiroshima phải được khắc sâu, bằng acít, vào hồi ức của nhân loại.
Nó khủng nhất, bởi vì là do con người làm ra, mấy thứ kia, là do ông Trời cà chớn!
Cái kiểu lập lại lỗi lầm, bằng cách trưng bày nó, qua xây dựng những lò nguyên tử, cái kiểu coi thường mạng người như thế, là một sự phản bội rất ư là khốn kiếp, hồi ức của những nạn nhân Hiroshima.

Tôi lên mười năm Nhật bại trận. Năm sau, Tân Hiến Pháp ra đời. Những năm tiếp theo, tôi cứ tự hỏi chính mình, cái chủ nghĩa hòa bường được ghi trong Hiến Pháp, trong đó bao gồm nghị quyết từ bỏ sử dụng sức mạnh, và sau đó, “nguyên tắc ba không” [không sở hữu, không sản xuất, không đưa vô Nhựt võ khí nguyên tử), liệu có phải là sự trình bày đúng đắn, chính xác, những ý tưởng cơ bản của một nước Nhật hậu chiến. Như chuyện xẩy ra, Nhựt bổn đã lừng lững, từng bước một, tiến nhanh, tiến mạnh trên con đường tái tạo dựng lực lượng quân sự của nó, và những thoả thuận bí mật đã được thực hiện vào những năm 1960, cho phép Mẽo [Oe mà cũng biết ‘tiếng lóng’ này ư?] đưa khí giới nguyên tử vào quần đảo, và thế là “ba không” trở thành “ba có”.  Tuy nhiên, những ý tưởng về một nhân loại hậu chiến không hoàn toàn bị bỏ quên. Những người chết, theo dõi chúng ta, bắt buộc chúng ta tôn trọng những ý tưởng đó, và hồi ức của họ đã ngăn cản chúng ta, nhân danh chủ nghĩa hiện thực chính trị, hạn hẹp, khoanh vùng, tính nguy hại của võ khí nguyên tử. Chúng ta đã chống lại. Và từ đó, lộ ra một nước Nhựt bổn hàm hồ, bất phân, lưỡng lự: một quốc gia hòa bường nằm bên dưới cái dù che chắn, bảo vệ, của con ngáo ộp nguyên tử là nước Mẽo, là Chú Sam!

Người ta hy vọng, tai nạn ở nhà máy Fukushima sẽ cho phép nước Nhật nối lại được với nỗi đau Hiroshima, nối lại được với những nạn nhân của nó, và của Nagasaki, và tái xác nhận hiểm nguy của sức mạnh nguyên tử, và làm 1 cú chấm dứt ảo tưởng về sự hữu dụng của chính sách răn đe hạt nhân: Chúng ông có bom nguyên tử đấy nhé, đừng có đụng vô chúng ông! Vì nó, mà có cái trò bợ đít sức mạnh hạt nhân!

Vào cái thời có thể nói là chín chắn, trưởng thành, tôi viết 1 cuốn tiểu thuyết đặt tên là “Hãy dậy chúng tôi làm sao lớn nhanh hơn sự khùng điên của mình”, mày điên 1, thì tao khôn… 10, đại khái thế.
Bi giờ ở vào giai đoạn chót của cuộc đời, tôi đang viết cuốn “tiểu thuyết cuối cùng”. Giả như mà tôi xoay sở làm sao lớn nhanh hơn sự điên khùng hiện thời, cuốn tiểu thuyết mà tôi viết đó sẽ mở ra bằng cái dòng chót của Inferno của Dante: “Và thế là chúng mình ra được bên ngoài, và một lần nữa, nhìn những vì sao”

Kenzaburo Oe

TOKYO POSTCARD

HISTORY REPEATS

By chance, the day before the earthquake, I wrote an article, which was published a few days later, in the morning edition of the Asahi Shimbun. The article was about a fisherman of my generation who had been exposed to radiation in 1954, during the hydrogen-bomb testing at Bikini Atoll. I first heard about him when I was nineteen. Later, he devoted his life to denouncing the myth of nuclear deterrence and the arrogance of those who advocated it. Was it a kind of sombre foreboding that led me to evoke that fisherman on the eve of the catastrophe? He has also fought against nuclear power plants and the risk that they pose. I have long contemplated the idea of looking at recent Japanese history through the prism of three groups of people: those who died in the bombings of Hiroshima and Nagasaki, those who were exposed to the Bikini tests, and the victims of accidents at nuclear facilities. If you consider Japanese history through these stories, the tragedy is self-evident. Today, we can confirm that the risk of nuclear reactors has become a reality. However this unfolding disaster ends--and with all the respect I feel for the human effort deployed to contain it-its significance is not the least bit ambiguous: Japanese history has entered a new phase, and once again we must look at things through the eyes of the victims of nuclear power, of the men and the women who have proved their courage through suffering. The lesson that we learn from the current disaster will depend on whether those who survive it resolve not to repeat their mistakes.

This disaster unites, in a dramatic way, two phenomena: Japan's vulnerability to earthquakes and the risk presented by nuclear energy. The first is a reality that this country has had to face since the dawn of time. The second, which may turn out to be even more catastrophic than the earthquake and the tsunami, is the work of man. What did Japan learn from the tragedy of Hiroshima? One of the great figures of contemporary Japanese thought, hutchie Kato, who died in 2008, speaking of atomic bombs and nuclear reactors, recalled a line from "The Pillow Book," written a thousand years ago by a woman, Sei Shonagon, in which the author evokes something that seems very far away but s, in fact, very close." Nuclear disaster seems a distant hypothesis, improbable; the prospect of it is, however, always with us. The Japanese should not be thinking of nuclear energy in terms of industrial productivity; they should not draw from the tragedy of Hiroshima a "recipe" for growth. Like earthquakes, tsunamis, and other natural calamities, the experience of Hiroshima should be etched into human memory: it was even more dramatic a catastrophe than those natural disasters precisely because it was man-made. To repeat the error by exhibiting, through the construction of nuclear reactors, the same disrespect for human life is the worst possible betrayal of the memory of Hiroshima's victims.

I was ten years old when Japan was defeated. The following year, the new Constitution was proclaimed. For years afterward, I kept asking myself whether the pacifism written into our Constitution, which included the renunciation of the use of force, and, later, the Three- Non-Nuclear Principles (don't possess, manufacture, or introduce into Japanese territory nuclear weapons) were an accurate representation of the fundamental ideals ,f postwar Japan. As it happens, Japan has progressively reconstituted its military force, and secret accords made in the nineteen-sixties allowed the United States to introduce nuclear weapons into the archipelago, thereby rendering those three official principles meaningless. The ideals of postwar humanity, however, have not been entirely forgotten. The dead, watching over us, oblige us to respect those ideals, and their memory prevents us from minimizing the pernicious nature of nuclear weaponry in the name of political realism. We are opposed. Therein lies the ambiguity of contemporary Japan: it is a pacifist nation sheltering under the American nuclear umbrella. One hopes that the accident at the Fukushima facility will allow the Japanese to reconnect with the victims of Hiroshima and Nagasaki, to recognize the danger of nuclear power, and to put an end to the illusion of the efficacy of deterrence that is advocated by nuclear powers.

When I was at an age that is commonly considered mature, I wrote a novel called "Teach Us to Outgrow Our Madness." Now, in the final stage of life, I am writing a "last novel." If I manage to outgrow this current madness, the book that I write will open with the last line of Dante's Inferno: "And then we came out to see once more the stars."

-Kenmburo Oe

Lịch Sử Lập Lại - Bài học về Hiroshima

Tác giả: Kenzaburo Oe

Đăng ngày: 08:20 01-04-2011

Thấy bác Trụ đăng bài này. Tôi định dịch xong rồi sẽ xin bác Trụ link qua trang của bác để tìm độc giả vì trang của bác đắt khách quá. Cửa tiệm tôi lúc này bán buôn ế ẩm không ai ghé thăm dùm. Nhưng tôi dịch chậm quá vì bận ham chơi la cà nên khi dịch xong thì bác đã xong từ đời tám đế rồi. Xin bác tha lỗi cho kẻ hậu bối không dám so bì dịch giỏi dịch dở. Nói trước kẻo bác hiểu lầm. Tôi có gửi lên một trang mạng nhưng vị quản lý trang mạng không mặn lắm, vị bảo là tác giả chê việc dùng năng lượng nguyên tử nhưng không có đề nghị cách nào tốt hơn và hiện nay năng lượng nguyên tử là cách sạch nhất và ít tốn kém nhất. Vị nói rất có lý nhưng Oe đề cập đến năng lượng nguyên tử có thể giết hại nhiều người, ngay cả một nước tân tiến như Nhật vẫn không thể quản lý một cách hoàn toàn an toàn, cũng rất có lý. Âu cũng là một đề tài để chúng ta suy nghĩ. Link ở trên the New Yorker. 

Kenzaburo Oe là người Nhật sinh ngày 31 tháng Giêng năm 1935. Ông được trao giải văn chương Nobel năm 1994. 

Tình cờ, một ngày trước khi xảy ra cơn động đất, tôi có viết một bài, vài ngày sau đó bài này được đăng trên tờ báo Asahi Shimbun, phát hành buổi sáng. Bài báo này viết về một ngư phủ, thuộc thế hệ của tôi, bị nhiễm phóng xạ vào năm 1954, khi người ta thử bom Hydrogen ở đảo Bikini.  Tôi nghe đến tên của ông ấy lần đầu tiên khi tôi mười chín tuổi. Về sau, ông ấy dâng hiến cả cuộc đời để tố giác cái huyền thoại của việc ngăn chận đối phương bằng cách dùng bom nguyên tử và sự kiêu ngạo của những người cổ vũ nó. Có phải đây là một điềm xấu được báo trước bằng cách khiến tôi nhớ lại câu chuyện người ngư phủ trong đêm trước ngày xảy ra đại họa? Ông ấy cũng chống cả việc thành lập nhà máy phát điện dùng hạt nguyên tử và những hiểm họa mà nó dẫn đến.  Từ lâu tôi đã muốn quan sát lịch sử Nhật Bản hiện đại qua lăng kính của ba nhóm người: những người đã chết vì trận bom ở Hiroshima và Nagasaki, những người bị nhiễm phóng xạ trong kỳ thử bom Hydrogen ở đảo Bikini, và nạn nhân của tai nạn xảy ra ở các nhà máy nguyên tử. Nếu bạn chú ý đến lịch sử Nhật Bản qua các câu truyện này, cái thảm kịch đã xảy ra thật hiển nhiên. Ngày nay, chúng ta có thể xác nhận là những nguy hiểm của các nhà máy nguyên tử đã trở thành hiện thực. Tuy vậy, khi cái tai họa đang xảy ra này kết thúc – với tất cả lòng kính trọng tôi dành cho sự nỗ lực của loài người trong việc cố gắng chận đứng nó – mức độ quan trọng của nó không mù mờ chút nào cả: Lịch sử Nhật Bản đang bước vào một thời kỳ mới, và một lần nữa chúng ta cần phải nhìn sự việc bằng đôi mắt của nạn nhân bị hủy hoại bởi sức mạnh nguyên tử, của những người nam hay nữ đã chứng tỏ lòng can đảm của họ qua nỗi thống khổ. Bài học chúng ta rút ra từ tai họa vừa qua sẽ tùy thuộc vào liệu những người còn sống sau đại nạn này có quyết tâm không lập lại những sai lầm của họ hay không. 

Tai họa này đã kết hợp, một cách rất đáng lo ngại, hai hiện tượng: cái yếu ớt bất lực của Nhật Bản trước những cơn động đất và cái hiểm họa có thể xảy ra vì năng lượng nguyên tử. Hiện tượng thứ nhất là một sự thật mà quốc gia này đã phải đương đầu ngay từ buổi sơ sinh. Hiện tượng thứ hai, có thể trở thành tai họa lớn hơn cả động đất lẫn sóng thần, là sản phẩm của loài người. Người Nhật đã học được bài học nào từ thảm kịch Hiroshima ? Một trong những nhà tư tưởng danh tiếng của Nhật Bản hiện đại, Shuichi Kato, qua đời năm 2008, khi thuyết trình về bom nguyên tử và các nhà máy nguyên tử, đã trích dẫn một câu trong “The Pillow Book” (Quyển Sách Gối Đầu) đã được viết mấy ngàn năm trước bởi một nhà văn nữ, Sei Shonagon, trong đó tác giả đã khơi dậy “một điều tưởng chừng như rất xa, nhưng thật ra, lại rất gần.” Tai họa gây ra bởi nguyên tử dường như chỉ là một giả thuyết xa vời, không thể chứng minh; những triển vọng của nó, tuy thế, luôn luôn ở bên cạnh chúng ta. Người Nhật không nên đo lường năng lượng nguyên tử bằng năng suất kỹ nghệ; họ cũng không nên rút từ thảm kịch Hiroshima một “công thức” để giúp cho sự tăng trưởng. Giống như động đất, sóng thần, hay các tai nạn khác gây ra bởi thiên nhiên, kinh nghiệm về Hiroshima nên được ghi khắc trong ký ức của nhân loại: nó đáng được lo ngại như là một đại họa trầm trọng hơn cả thiên tai, chắc chắn bởi vì nó là do con người gây ra. Lập lại sự sai lầm này bằng cách trưng bày, qua cách xây dựng của các lò nguyên tử, sự xem thường mạng sống của con người là một phản bội nghiêm trọng nhất trong ký ức của nạn nhân của Hiroshima. 

Tôi mới mười tuổi khi Nhật Bản bị đánh bại. Năm sau, bộ Hiến pháp mới được công bố. Nhiều năm sau đó, tôi tiếp tục tự hỏi không biết chủ nghĩa phản chiến được gói ghém trong Hiến pháp của chúng ta, trong đó có việc từ bỏ việc sử dụng quân sự, và sau đó, là Ba Nguyên Tắc Nguyên Tử (không sở hữu, không sản xuất, và không đem vào lãnh vực vũ khí nguyên tử của Nhật Bản) có phải là một sự trình bày chính xác về những lý tưởng căn bản của một Nhật Bản thời hậu chiến. Như đã xảy ra, Nhật Bản dần dần thay đổi luật để được quyền sở hữu lực lượng quân sự, và những cam kết bí mật được thực hiện vào những năm 1960 đã đồng ý để Hoa Kỳ đưa vũ khí nguyên tử vào quần đảo, vì thế biến Ba Nguyên Tắc Nguyên Tử trở nên vô nghĩa. Những lý tưởng về lòng nhân đạo hậu chiến, tuy thế, không hoàn toàn bị lãng quên. Những người đã chết, vẫn nhìn xuống chúng ta, bắt chúng ta phải kính trọng những lý tưởng ấy, và ký ức của họ đã ngăn ngừa chúng ta không được giảm thiểu cái tính chất tàn phá của vũ khí nguyên tử để nhân danh chủ nghĩa thực tế về khía cạnh chính trị. Chúng ta bị chống đối. Đây là khía cạnh thiếu minh bạch của Nhật Bản đương thời: một quốc gia chống chiến tranh được che chở dưới vòm tán nguyên tử của Hoa Kỳ. Người ta hy vọng là tai nạn ở nhà máy Fukushima sẽ giúp người Nhật tưởng nhớ đến nạn nhân của Hiroshima và Nagasaki, để nhận biết sự nguy hiểm của nguyên tử lực và chấm dứt cái ảo tưởng dùng chính sách nguyên tử để chống đối phương mà những người chủ trương chính sách này đã cổ vũ. 

Khi tôi đến tuổi trưởng thành, tôi viết một quyển truyện có tựa đề là “Hãy Dạy Cho Chúng Tôi Cách Thoát Khỏi Cơn Điên.” Bây giờ, đến gân cuối cuộc đời, tôi đang viết quyển “tiểu thuyết cuối cùng.”  Nếu tôi tìm được cách thoát khỏi cơn điên cuồng hiện nay, quyển sách mà tôi đang viết sẽ bắt đầu bằng câu kết thúc trong cuốn thơ Hỏa Ngục của Dante: “Và sau đó chúng tôi ra bên ngoài để, lại một lần nữa, ngắm nhìn những vì sao.”

Hải Hà

*

Hồi mới lớn, Gấu vớ được 1 tuyển tập “Những truyện ngắn hay nhất thế giới”, bây giờ chẳng còn nhớ nhà xb, ai tuyển chọn, trong có truyện "Con thằn lằn chọn nghiệp" của Hồ Hữu Tường, và 2 truyện ngắn về nước Nhật, tác giả người Nhật, chắc thế.
Một, là câu chuyện liên quan đến động đất. Một anh chàng, sinh ra, lớn lên, đi học, ra trường, kiếm việc làm, rồi lấy vợ, rồi đẻ con… nghĩa là sống 1 cuộc đời như mọi người, nhưng đây không phải là 1 con người hạnh phúc, bởi vì anh ta có hiểu hạnh phúc là cái chó gì đâu.
Cho tới 1 bữa, đang trên đường đi làm, động đất, thế là anh ta chui vội vào 1 cái hầm trú ẩn cá nhân, chắc thế, nhưng có 1 em bụi đời chui vô trước anh ta rồi. Trong cơn kinh hoàng, tận thế là đây, hai anh chị làm cú chót, chính vào lúc đó, anh ta hiểu, hạnh phúc nghĩa là gì.
Truyện kia thê thảm, 1 thằng bé, mẹ làm điếm, khách là đám GI chiếm đóng Nhật, thằng con thương mẹ quá, những ngày mẹ đói quá, phải đi kiếm khách kéo về cho mẹ.

Chỉ thiếu cái vòi nước công cộng, ngay kế bên!